หน้าแรก
เว็บบอร์ด
บทความ
รวมรูปภาพ
ติดต่อเรา
ข่าวสาร
จอมโกงจอมภู ตอนที่ 4 ความคับข้องใจ
หน้าหนาวอากาศเย็นลงทุกวัน หมอกลอยตัวขาวโพลนไปทั้งหุบเขา ความสวยงามยามหน้าหนาวชวนหลงใหลไม่น้อย น้ำค้างเปียกโต๊ะสนามจนนั่งดื่มกาแฟไม่ได้ มณีนั่งหลบมุมที่โต๊ะรับแขกในสำนักงาน เอาฝ่ามืออังรอบแก้วกาแฟร้อนๆ ไออุ่นผ่านมือเข้าสู่ร่างกายและได้กลิ่นหอมของกาแฟจับใจ แสงสว่างกระจ่างมาจากในหมอกที่ลงจัด
ชาวบ้านเดินตัวงอผ่านความหนาวมาด้วยเสื้อผ้าเก่าๆ ที่ใส่ทับซ้อนกันหลายชั้น ตามแต่ใครจะมีมากหรือน้อย แต่ทุกคนพร้อมทำงาน มณีใส่เสื้อวอร์มหนาขนาดกลางๆ เพื่อให้คล่องตัวถ้าต้องไปตรวจงานบนดอย และถ้าไม่มีภารกิจอื่นที่เร่งด่วน มณีชอบที่จะไปเดินไต่สันดอยดูงานเสมอ
“หนาวไหมลุงชุ่ม?”
มณีถามเมื่อลุงชุ่มเดินเข้ามาใกล้ๆ
“หนาวครับ เสื้ออุ่นไม่มีมีแต่เสื้อยืดเก่าๆ ครับ”
ลุงชุ่มตอบ มีไอขาวๆ พวยพุ่งออกจากปาก
“ชาวบ้านมีผ้าห่มพอกันไหมลุง ปีนี้กับปีที่แล้วปีไหนหนาวกว่าครับ”
มณีซักไซ้ด้วยความสนใจ
“ปีนี้หนาวกว่าครับ ผ้าห่มก็มีกันตามมีตามเกิด บางบ้านก็แทบไม่มีเลย ต้องก่อไฟไว้ใต้ถุนบ้านผิงกันทั้งคืน ไม่งั้นก็นอนไม่หลับครับ”
มณีรับรู้ความทุกข์ยากของชาวบ้านจากการถามไถ่ รู้สึกหดหู่ใจ งานหนัก เงินน้อย ไม่มีสวัสดิการใดๆ คนยากจนที่ขายแรงงานนี่ช่างลำบากจริงๆ
พลันมีรถกระบะขนาดสองตันสองคันบรรทุกชาวบ้านเข้ามา พอถึงที่หน้าที่ทำการก็เบร็คดังฉึก ฝุ่นตลบไล่คนบนรถให้จามกันสนุก ชายร่างอ้วนใหญ่ก้าวลงมาพร้อมจดหมาย 1 ซอง มณีจำได้ว่าเป็นสมาชิกสภาจังหวัดน่านเขตอำเภอนาน้อยผู้กว้างขวาง(ส.จ.) มณีวางแก้วกาแฟแล้วรีบเดินไปรับพลางยกมือขึ้นไหว้ก่อน สจ.คำยกมือไหว้ตอบ
“สวัสดีครับ ส.จ.คำ มีอะไรกันหรือครับ?”
“ก็มีเรื่องจะมาร้องเรียนกับหัวหน้านั่นแหละ!“
สจ.คำเดินเข้ามาถึงตัวแล้วยื่นจดหมายให้กับมณี ชาวบ้านแห่แหนเข้ามารอบตัวมณีๆ เหมือนตกอยู่ในวงล้อม
“รายชื่อชาวบ้านหนองห้า บ้านขัวก้อม บ้านศรีบุญเรือง บ้านใหม่ บ้านห้วยเขียด บ้านห้วยเลา รวมๆ แล้ว 80 คน ทุกคนมีปัญหาเรื่องที่ดินทำกินในเขตห้วยสามสบใต้ครับ”
ส.จ.คำพูดด้วยเสียงเหมือนโกรธกันมาเป็นปี ใบหน้าแดงกร่ำ นัยตาพองโต
“ในฐานะที่ผมเป็นผู้แทนท้องถิ่น ผมมีหน้าที่ต้องนำหน้าร้องเรียน” ส.จ.คำพูดต่อ
“หัวหน้าทำให้ชาวบ้านที่ทำกินเดือดร้อนมาก ปีแล้วปีเล่า ที่ที่ดินถูกยึดไปปลูกป่าต้นน้ำ แต่ปีนี้พวกเราแทบจะหมดที่ดินทำกินกันแล้ว ผืนสุดท้ายนะครับที่ห้วยสามสบใต้เนี่ย!” ส.จ.คำใส่ไม่ยั้ง
“ในแผนงานพื้นที่ 60,000 ไร่เศษที่ผมรับผิดชอบ ผมต้องปลูกป่าต้นน้ำปีละ 1,000 ไร่ ผมเป็นชั้นผู้น้อยต้องทำตามแผนงานที่รัฐบาลสั่งมานะครับ”
มณีพยายามจะอธิบาย แต่ไม่มีใครฟังส่งเสียงโห่ฮาป่ากันดังขรม
“แต่พวกเราถอยให้ทุกปีแล้วนะครับ สามสบเหนือก็ปลูกไปหมดแล้ว นี่เหลือแค่สามสบใต้ก็จะเอาอีก พวกผมจะอดตายกันไหม?”
คนหนึ่งท่าทางดูดีพูดขึ้น มีเสียงลูกคู่เฮตามกันสนั่นหวั่นไหว มณีหน้าจืดไปเลย แต่ในใจจืดจนเหี่ยว และชาวบ้านที่เป็นคนงานก็หน้าตาซีดเซียว ดูไม่สบายใจไปด้วย
“ยังไงก็ไม่ยอม พวกเราหนีจนสุดแผ่นดินแล้ว!”
“อำเภอนาน้อยชื่อก็บอกอยู่แล้วว่ามีนาน้อย มันก็ต้องทำกินบนเขา” ชาวบ้านคนหนึ่งเปล่งเสียงดังลั่น
“ป่าสงวนก็ต้องสงวนให้คนไทยทำกินซี” ชายท่าทางดีพูดด้วยเสียงดังตาม ทุกคนเห็นด้วย มณีคะเนว่าน่าจะเป็นนายทุนรายใหญ่
“พวกเราทำกินมานานหลายสิบปีแล้ว ไม่ยอมๆๆๆๆ”
เสียงอื้ออึงดังกระหึ่มยิ่งขึ้น มณีพยายามจะสอด แต่มีเสียงโห่ฮาป่าใส่ไม่หยุดยั้ง และยิ่งดังมากขึ้นเมื่อมณีพูดว่า
“ ผมว่า ให้หน่วยปลูกป่าไป ชาวบ้านที่เคยทำกินก็เข้ามาทำไร่ในสวนป่าก็ได้นี่ครับ “
“พอปีต่อมาต้นไม้โตพวกเราก็ปลูกพืชไร่ไม่ได้อยู่ดี เลิกพูดๆ” ส.จ.คำตวาดเสียงดังด้วยใบหน้าแดงกร่ำ
“ไป พวกเราไป ไปยื่นเรื่องร้องเรียนนายอำเภอ ถ้านายอำเภอยังสั่งระงับการปลูกป่าไม่ได้ก็ต้องไปร้องผู้ว่าราชการจังหวัดน่าน ผมจะพาไปเอง ให้มันรู้ไปซิว่า ที่นี่ใครใหญ่”
ส.จ.พูดด้วยท่าทีมั่นใจมาก หันมามองหน้ามณีตาขวางอย่างจะกินเลือดกินเนื้อ เสียงโห่ดังลั่นไปไกล ชาวบ้านที่รอทำงานหน้าเจื่อนจืด
รถกระบะสองคันวิ่งกลับไปทางอำเภอนาน้อย ชาวบ้านกรูกันเข้ามาล้อมมณี พลางก็ถามขึ้นด้วยความกังวลใจ
“หัวหน้าครับ ถ้าเลิกการปลูกป่า พวกผมจะมีงานทำไหมครับ?”
“มี ทำไปเรื่อยๆ ไม่ต้องกลัว ผมสู้สุดใจขาดดิ้นก็แล้วกัน”
มณีพูดด้วยน้ำเสียงที่ถอยไม่เป็น ทั้งๆ ที่ยังไม่รู้เลยว่าจะสู้อย่างไร แต่ขวัญและกำลังใจเพื่อนร่วมงานต้องมาก่อน เมื่อถึงคราวเดือดร้อนเรื่องประท้วง ชาวบ้านกลายเป็นส่วนร่วมที่ผูกพันอย่างไม่รู้ตัว ทุกคนมีภาระหน้าที่ แต่มณีแสดงความอ่อนแอไม่ได้
“ก็แล้วถ้าพวกเขาไม่เลิกราจะทำยังไงครับ ส.จ.คำดุร้ายมากนะครับ ใครๆ ก็กลัวเขาทั้งนั้น”
วิเชียรพูดเหมือนเตือนหัวหน้าให้รู้ว่า กำลังเล่นอยู่กับใคร
“วันนี้เข้าไปทำงานตามปกติ เรื่องอื่นๆ ขอให้เป็นหน้าที่ผม !“
มณีพูดไปทั้งๆ ที่รู้สึกหวั่นใจไม่น้อย มึนๆ งงๆ ยังหาทางออกอะไรไม่ได้สักอย่าง
เช้าวันหนึ่ง มณีนั่งดื่มกาแฟไปพลางก็คิดถึงคำพูดของพ่อเมื่อครั้งที่มณีมีปัญหาเรื่องเรียนจบแล้วแต่ไม่มีงานทำเพราะว่ากรมป่าไม้ไม่มีตำแหน่งให้สอบบรรจุ
“จบแล้วไม่มีตำแหน่งสอบ สถานการณ์ของมึงตอนนี้มันก็เหมือนเรือที่ติดแห้งเพราะว่าน้ำลด มีทางจะไปได้สองทางคือ ถ้ารีบก็ขุดร่องน้ำเบิกนำไป แล้ววิ่งเรือไปตามร่องที่ขุด ลำบาก ! แต่ทางที่สองมึงก็ต้อง ”รอ.ให้น้ำขึ้นเรือก็ไปได้เอง แต่ต้องใจเย็นและไม่รีบเร่ง หนทางที่สองนี้มึงไม่เหนื่อย”
มณีปล่อยให้ความคับข้องใจละลายไปกับเวลาที่ผ่านไปอย่างเหนื่อยหน่าย แต่แล้วพอถึงวันที่ 3 หลังจากสจ.คำกลับไป นายอำเภอทำหนังสือสั่งการให้มณีเข้าประชุมเรื่องชาวบ้านเดินขบวน เมื่อถึงวันนัดหมายมณีขับรถไปคิดไปด้วยความประหวั่นพรั่นพรึง ว้าวุ่นใจ ไม่โปร่งใสเอาเสียเลย เมื่อจอดรถที่หน้าอำเภอก็ต้องตกใจ มีชาวบ้านแห่กันมาเป็นพันคน แน่นห้องประชุมระดับอำเภอไปหมด ล้นจนทะลัก เสียงพูดคุยและตะโกนไม่ยอมๆ ดังอึงมี่ ยิ่งพอมณีเดินเข้าไปมีเสียงโห่ฮาป่าใส่มากยิ่งขึ้น เป็นเสียงบรรเลงเพลงที่เร้าใจให้ขบวนการฮึกเหิม แต่มณีห่อจนเหี่ยวสิ้นดี
ผู้เข้าร่วมประชุมประกอบด้วยป่าไม้จังหวัดน่าน หัวหน้าฝ่ายปลูกสร้างสวนป่า สังกัดสำนักงานป่าไม้เขตแพร่ ป่าไม้อำเภอนาน้อย มณียกมือไหว้ตามลำดับอาวุโสแล้วเข้าที่นั่งบนเวทีที่อำเภอจัดไว้ให้ นายอำเภอเข้าที่ประธานการประชุม ส.จ.คำยืนเด่นที่หน้าไมค์โครโฟน พลางก็มองกราดไปทั่วด้วยแววตาดุดัน และแล้วนายอำเภอก็เปิดเกมส์
“ท่านส.จ.คำและชาวบ้านตำบลศรีษะเกษทุกท่าน วันนี้ผมได้เรียนเชิญป่าไม้จังหวัดน่าน ฝ่ายปลูกสร้างสวนป่า สังกัดป่าไม้เขตแพร่ หน่วยปรับปรุงต้นน้ำภูพยับหมอก กองอนุรักษ์ต้นน้ำ และป่าไม้อำเภอนาน้อยเข้ามาเพื่อให้ท่านได้ร่วมกันเสนอและพูดจากัน ผมในฐานะนายอำเภอนิ่งนอนใจไม่ได้หรอกครับที่ชาวบ้านเดือดร้อน”
สิ้นเสียงนายอำเภอเสียงปรบมือดังกราวพร้อมเสียงโห่ด้วยความดีใจ
“โอกาสนี้ผมขอเชิญท่าน ส.จ.คำนำเสนอได้ก่อนเลยครับ”
“ทุกท่านครับ ผม ส.จ.คำ เขตนาน้อย ตัวแทนราษฎรที่ได้รับความเดือดร้อนเรื่องที่ดินทำกิน ป่าไม้หน่วยปลูกป่าปลูกป่าปีละ 1,000 ไร่มาหลายปีแล้ว พวกชาวบ้านในเขตผมเดือดร้อนกันไปหมด โดยเฉพาะกลุ่มตำบลศรีษะเกษที่มากันนี่แหละครับ ผมและพวกชาวบ้านอยากให้หน่วยนี้เลิกปลูกป่ายึดที่ดินทำกินชาวบ้านครับ เพราะว่าปลูกป่ากันมามากพอแล้ว”
ชาวบ้านตบมือกันกราวใหญ่ๆ ส.จ.คำเดินอาดๆ เข้าไปนั่งแถวหน้าด้วยความทระนง ใช่ ! ท่านทำหน้าที่ของท่านได้ดี
“ท่านป่าไม้จังหวัดน่านกรุณาชี้แจงนโยบายกรมป่าไม้ด้วยครับ” นายอำเภอโยนลูกต่อไป
“ผมในฐานะป่าไม้จังหวัดน่าน หน่วยงานผมเป็นหน่วยราชการส่วนภูมิภาค ขึ้นตรงกับท่านผู้ว่าราชการจังหวัดครับ ส่วนหน่วยปรับปรุงต้นน้ำทุกหน่วยเป็นหน่วยราชการส่วนกลางขึ้นตรงกับกองอนุรักษ์ต้นน้ำ กรมป่าไม้ ผมไม่ได้บังคับบัญชา แต่มีเรื่องร้องเรียนก็ต้องมารับหน้าเสื่ออย่างนี้เสมอแหละครับ จริงครับที่การปลูกป่าต้นน้ำเป็นงานเร่งด่วนที่กรมป่าไม้สั่งการมา เพราะว่ามีการถางไร่เลื่อนลอยกันมากจนเกิดวิกฤติน้ำหายไป ตะกอนไหลลงมามาก และ”
ป่าไม้จังหวัดพูดไม่ทันจบก็มีเสียงโห่ดังกลบเสียงป่าไม้จังหวัดหมด ท่านเหลียวมองไปทางนายอำเภอ
“มันพวกเดียวกันยังไงก็เข้าข้างกันอยู่ดี ไม่ฟังๆๆ”
นายอำเภอนาน้อยตัดสินใจโยนไปยังหัวหน้าฝ่ายปลูกสร้างสวนป่า สังกัดป่าไม้เขตแพร่ ราชการส่วนกลางที่ขึ้นตรงกับกรมป่าไม้
“ผมมีหน้าที่ปลูกป่าเศรษฐกิจของป่าไม้เขตแพร่ เช่นสวนสักแม่สาลีก สวนสักแม่สาคร และไม่ได้เป็นผู้บังคับบัญชาคุณมณี แต่ผมก็เห็นด้วยกับชาวบ้านที่การปลูกป่าต้องได้รับการยอมรับจากชาวบ้านหรือผู้ใหญ่บ้าน หรือกำนัน หรือ สจ.เจ้าของพื้นที่”
มีเสียงปรบมือกราวใหญ่ มณีทนไม่ได้จึงยกมือขอพูดบ้าง สีหน้าและแววตาแดงกร่ำไปด้วยความอึดอัดใจ
“ผมมณี หัวหน้าหน่วยปรับปรุงต้นน้ำภูพยับหมอก ผมขอชี้แจงว่า ในแผนงานปลูกป่าของกองอนุรักษ์ต้นน้ำ “
มีเสียงโห่และร้องด้วยความโกรธดังมากขึ้นๆ มณีอัดอั้นใจจนน้ำตาไหลไม่รู้ตัว ทันใด สจ.คำก็ตะโกนขึ้นด้วยเสียงดังมากว่า
“ไปๆๆ ไม่ต้องไปฟังมัน”
เสียงที่ตะโกนดังมาก ดังจนสะท้านใจมณี ชาวบ้านลุกกันพรึบ ความโกลาหลเกิดขึ้น นายอำเภอพยายามควบคุมการประชุมแต่ไม่สามารถควบคุมได้ การประชุมเลิกราไปโดยอัตโนมัติ ด้วยความคับข้องใจที่เกิดขึ้นทำให้เกิดอาการทดท้ออย่างเฉียบพลัน มณีเดินลัดลงหลังเวทีเพื่อปกปิดน้ำตาที่ไหลนองหน้า รู้สึกเข่าอ่อนจนต้องนั่งลงที่หลังเวทีห้องประชุม
“ไปพวกเราไปๆ ไปร้องเรียนผู้ว่าราชการจังหวัดน่าน”
ส.จ.คำนำขบวนไปอีกเช่นเคย “พวกข้าราชการมันก็เข้าข้างกันอยู่ดีแหละ “
ชาวบ้านกลับกันไปหมด คณะป่าไม้จังหวัดและป่าไม้เขตแพร่กลับกันไปทันทีที่เกิดเหตุวุ่นวายขึ้น มณีเดินไปยกมือไหว้ลานายอำเภอ นายอำเภอมองหน้าด้วยความเห็นใจ แต่ก็พูดไม่ออก ท่านยกมือตบไหล่มณีเหมือนจะปลอบใจ
มณีขึ้นรถยนต์หน่วย แต่ก่อนสตาร์ท มณีนั่งคิดทบทวนถึงคำพูดของหัวหน้าฝ่ายปลูกสร้างสวนป่า ป่าไม้เขตแพร่ด้วยความกังขา ทำไมถึงพูดเอาดีใส่ตัว ทำไมถึงไม่ให้เหตุผลที่เป็นจริงและความจำเป็นที่หน่วยต้องปลูกป่าต้นน้ำ ในเมื่อมันเป็นกรมป่าไม้เดียวกัน ในเมื่อเขาก็จบวนศาสตร์ คณะเดียวกันแท้ๆ ทำไม? นี่หรือรุ่นพี่ ซีเนียริตี้ สปิริท ?
“ทำไมถึงพูดเอาดีใส่ตัว”