หน้าแรก
เว็บบอร์ด
บทความ
รวมรูปภาพ
ติดต่อเรา
ข่าวสาร
จอมโกงจอมภู ตอน 16 มวยทะเล
หลังจากปลัดจังหวัดน่านสั่งการ มณีเดินทางเข้าไปพบ เร่งรัดพัฒนาชนบทจังหวัดน่าน (ร.พ.ช.) ช่างโชคดีที่ รพช.จังหวัดรุ่นพี่เกษตร 26 อยู่หอเดียวกันมาก่อนด้วย ก็เลยได้เรื่อง รพช.จังหวัดสั่งเจ้าหน้าที่ให้ไปประเมิน ค่าใช้จ่ายแล้วให้มณีนำไปเสนอของบประมาณที่กองอนุรักษ์ต้นน้ำ 1 ล้านบาทเศษ มณีกำใบประเมินแน่น ขอเข้าพบหัวหน้าฝ่ายปรับปรุงต้นน้ำ
“หัวหน้าครับ ปลัดจังหวัดน่านเข้ามาเยี่ยมชมแล้วเสนอจะจัดรถแทรกเตอร์ชุดใหญ่เข้ามาทำถนนให้ใหม่ ขุดลอกอ่างเก็บน้ำให้ ชาวบ้านจะได้ประโยชน์มากนะครับ”
มณีเสนอให้ฟังด้วยความหวังพร้อมกับยื่นหนังสือประเมินจาก รพช.จังหวัดน่านให้หัวหน้าดู หัวหน้าก้มหน้าอ่านอย่างตั้งใจ แล้วเงยหน้าขึ้นพูด พลางมองสบตานิ่ง
“ตามเอกสารของคุณ ดีมาก แต่มันไม่อยู่ในแผนการของหน่วยปรับปรุงต้นน้ำเลยนะ มีแต่โครงการหมู่บ้านชาวเขาของโครงการหลวงทางเชียงใหม่เชียงรายเท่านั้น”
หัวหน้านั่งนิ่งมองหน้ามณีอย่างเห็นใจ "แต่ผมช่วยอะไรไม่ได้จริงๆ”
มณีหน้าถอดสีพูดไม่ออก น้ำตาคลอ
“โครงการหลวงที่น่านก็มีแทรกเตอร์ตีนตะขาบครับ มีแต่หน่วยปรับปรุงต้นน้ำที่เกี่ยวข้องกับชาวบ้านพื้นราบกลับไม่มีอะไรสักอย่าง”
มณีแย้งกรายๆ มณียกมือไหว้ลาด้วยความรู้สึกหดหู่และสะเทือนใจ กระแสชาวไทยภูเขาทำลายป่าต้นน้ำแรงจนเกิดการทุ่มเงินงบประมาณเพื่อพัฒนามากกว่าปกติ ลืมชาวไทยพื้นราบกันเสียสิ้น มณีได้แต่รำพึงในใจ “เราเสือกที่จะทำเอง จะไปโทษใครได้”
มณีแวะไปหาแม่ที่บ้านพี่สาว นอนดูทีวีคู่กับแม่ แต่ความรู้สึกที่ห่อเหี่ยว มณีจึงถูกมองด้วยสายตาที่ตั้งเป็นคำถาม มณีตัดใจเล่าให้แม่ฟัง
“แม่ครับ ผมทำงานค้างที่จังหวัดน่าน ไม่มีค่าน้ำมันรถ 50,000 บาท ถ้ามีผมก็ทำงานได้ตามเป้าหมาย”
“ถ้าได้เงินนี่แล้วจะได้คะแนนนิยมหรือไง?” แม่ถามย้ำ
“ครับ ได้รับความนิยมแน่ๆ”
มณีตอบไปตามที่หวังแต่ไม่ได้บอกแม่ว่า ใครนิยมชมชอบ แม่ไม่ตอบแต่ลุกเข้าไปในห้อง แล้วใส่เสื้อผ้าออกมาเรียบร้อย มณีมองงงๆ พ่อนอนหลับตานิ่งเหมือนไม่รับรู้อะไร
“ไปธนาคาร เดี๋ยวแม่จะไปเบิกเงินให้” มณีลุกเดินตามแม่น้ำตาคลอ
มณีได้เงินจากแม่เพียงเท่านั้น มันเรื่องราชการแต่จนแต้มไม่รู้จะไปพึ่งใครได้ เพราะทุกอย่างต้องเข้าระบบงบประมาณ และกำหนดในแผนงานล่วงหน้า แต่สิ่งที่มณีทำมันเป็นเรื่องความรู้สึกและอารมณ์ การทำงานจึงไม่เป็นขบวนการ ถึงอย่างไร มณีก็ดื้อดึงที่จะทำ
เมื่อเดินทางกลับหน่วยงาน มณีขับรถเข้าไปพบปลัดจังหวัดน่าน
“ท่านครับ ผมได้เงินค่าน้ำมันมาแค่ 50,000 บาทเท่านั้น” มณีรายงานท่านปลัดจังหวัดน่าน ท่านมองหน้าแล้วถาม ท่านถามอีกครั้ง มองสบตามณีนิ่งแล้วก้มลงดูแฟ้มบนโต๊ะ
“เงินงบพิเศษอะไรหรือมณี? “ “แม่ให้มาครับ” ท่านเงยหน้ามองมณี แล้วหัวเราะเสียงดัง พร้อมกับส่ายหัว
“มณี เอ๊ย ! ทำงานราชการต้องใช้เงินราชการ ไม่ใช่เอาเงินครอบครัวมาใช้” พลางยกหูโทรศัพท์ อีกพักเดียว ร.พ.ช.จังหวัดเข้ามาหา มณียกมือไหว้รุ่นพี่
“ไง รพช.จังหวัด มณีเขาไปไถเงินแม่มาได้ 50,000 บาท พอจะทำอะไรให้เขาได้บ้างไหม?” ท่านพูดกับ ร.พ.ช.จังหวัดน่านด้วยเสียงกลั้วหัวเราะ
“ได้พี่ “ ร.พ.ช.จังหวัดหัวเราะไปอีกคน แล้วมองหน้ามณีด้วยความเอ็นดูพร้อมกับส่ายหน้าช้าๆ
“ขึ้นอยู่กับมณีอยากทำอะไรเร่งด่วนบ้าง เอาที่จำเป็นจริงๆ ก่อน”
“เอายังงี้แล้วกัน ผมจะให้ช่างไปดูกับมณีอีกครั้ง แล้วน่าจะวางแผนการใช้เงินได้ละเอียดกว่าครับ”
มณีจากลามาด้วยความสุขใจ และรู้สึกขอบคุณท่านปลัดจังหวัดและ ร.พ.ช.จังหวัดน่าน หลังจากนั้นช่างมาประเมินแล้วรายงาน ร.พ.ช.จังหวัด อีกสามวันต่อมารถขบวนของ รพ.ช.ก็บรรทุกรถตีนตะขาบ ดี 6 รถเกรดเดอร์ รถอุปกรณ์และเครื่องมือพร้อมคนทำงาน มณีซื้อน้ำมันใส่ถังน้ำมัน 200 ลิตร เท่าที่มีเงินอยู่ กะว่าหมดก็ออกมาซื้อใหม่
รถเกรดเดอร์ปาดถนนเข้าหมู่บ้านจนต่ำมาก ตีนตะขาบลุยอ่างเก็บน้ำเต็มที่ แล้วความฝันของมณีก็เป็นจริงแม้จะไม่ได้เต็มรูปแบบที่สมบูรณ์นัก มณีขอบคุณท่านปลัดจังหวัดด้วยการตั้งชื่อถนนว่า “น้อยเชื้อเวียง” อันเป็นนามสกุลของท่าน
เมื่อมีอ่างเก็บน้ำแต่ยังไม่มีน้ำไหลลงมา ถึงไหลมาก็เก็บกักไม่ได้ มณีตัดใจใช้วิธีซิกแซ็กเทคอนกรีตเป็นฝายน้ำล้นกั้นห้วยสามสบ และทำสะพานโค้งให้คนสองฝั่งเดินข้ามได้ เป็นเสน่ห์อีกสิ่งหนึ่งของอ่างเก็บน้ำขนาดเล็กกลางหมู่บ้าน
“ประเสริฐ มุมนี้น่าจะสร้างศาลากลางน้ำ ให้เป็นที่รับรองแขกและพักผ่อน ลองออกแบบเก๋ๆแล้วสร้างซิ”
มณีสั่งประเสริฐขณะพากันเดินวนรอบอ่างเก็บน้ำหลายรอบ พลางหยุดยืนฝั่งตรงข้ามแล้วชี้มือคุยกันเพื่อแสดงจุดที่จะสร้าง
“เอาเป็นงานพัฒนาแล้วกันนะครับ เพราะงบประมาณเราก็งวดเต็มที” ประเสริฐเสนอ
“ก็ดี วันหน้าประชุมหมู่บ้าน ครูประชุม หรือรับแขกทุกคณะก็ใช้ศาลานี้แหละ” มณีมองถึงประโยชน์วันข้างหน้า
งานพัฒนาทำกันแบบไม่มีเว้นสักคืน งานก็สำเร็จด้วยดี หมู่บ้านมีศาลาแปดเหลี่ยม กลางน้ำที่สวยเก๋ในชั่วเวลาเดือนเดียว ด้วยฝีมือการตกแต่งและออกแบบของประเสริฐ ศาลากลางน้ำจึงเป็นที่เชิดหน้าชูตาของหมู่บ้าน พอฝนหลั่งน้ำไหลได้เต็มที่ ฝายน้ำล้นก็เปี่ยมไปด้วยน้ำ ช่างดูน่าตื่นเต้นและชุ่มฉ่ำใจของพวกเราทุกคน น้ำส่วนเกินไหลเลยลงไปยังปากแม่น้ำ ความสดชื่นรื่นรมย์จากน้ำกลางหมู่บ้านเพิ่มความมีชีวิตชีวามากขึ้น มณียืนยิ้มด้วยความสุขใจ วันนี้ห้วยแห้งถูกกั้นขวางด้วยเทคโนโลยีจึงมีน้ำมากกว่า 10,000 ลบ.ม. ฤดูแล้งน้ำก็มีใช้ตลอดไป ชาวบ้านเล่าลือกันไปอย่างกว้างขวาง ปากต่อปาก เพิ่มดีกรีความน่าเชื่อถือให้กับราชการมากขึ้น
"เปิ้นยะแต๊ๆ หมู่เฮาอยู่ซำบายกว่าตะก่อนเน้อ มันจุ้มมันเย็นเฮอะ"
สองสามปีที่ผ่านมา มณีมักจัดงานประเพณีชาวไร่ที่หน้าที่ทำการหน่วย แต่ปีนี้เรามีสนามหน้าโรงเรียนกว้างขวาง มีอ่างเก็บน้ำน้ำปริ่มฝั่ง สามารถจัดงานที่นี่ได้อย่างดีเยี่ยม ดังนั้น เมื่อถึงวันงานประเพณีชาวไร่ รายการละเล่นตอนกลางวันและกลางคืนถูกกำหนดขึ้นริมน้ำ
ช่วงเช้า เวลา 7.30 น. มีการแข่งขันจักรยานมาราธอนจากอำเภอนาน้อยมาถึงบ้านภูพยับหมอก กองเชียร์แต่ละฝ่ายไว้ลายได้สนุกสุดเหวี่ยง นักปั่นพักเหนื่อยแล้วมีข้าวต้มรอรับรองอย่างเต็มที่ กีฬาสารพัดอย่างที่คณะครูช่วยกันเล่น
ต่อมาเป็นทีมผสมระหว่างชาวบ้านและชาวสวนป่าแต่แบ่งสีกันเป็นกลุ่มๆ รายการช่วงสายเป็นการแข่งวิ่งกระสอบ ชักกะเย่อ วิ่งเปรี้ยว ไต่เสาน้ำมันเพื่อชิงธง แต่ละเกมเรียกเสียงหัวเราะได้ท้องคัดท้องแข็ง กลางวันมีข้าวแกงเลี้ยงทุกคน ชาวสวนป่าและชาวไร่เกิดสัมพันธ์ไมตรีที่ดีต่อกันยิ่งขึ้น
บ่ายมีรายการเด็ด “มวยทะเล” สนามมวยเป็นไม้ไผ่ลำโตวางขวางบนคบไม้ เกลาจนเกลี้ยง นักมวยนุ่งกางเกงขาสั้นตามที่หาได้ สวมนวมสีแดงแจ๊ด สนามมวยสร้างขึ้นกลางน้ำในอ่าง นักมวยต้องว่ายน้ำไปขึ้นเวที
เมื่อระฆังดังขึ้น นักมวยขยับเข้าหากัน แล้วก็ฟาดหมัดใส่กันอย่างดุเดือดแต่ชั่วพริบตาอีกฝ่ายหนึ่งก็ตกน้ำป๋อมแป๋ม เสียงเชียร์และเสียงหัวเราะอย่างสนุกสนานดังไม่ขาดระยะ มวยทะเล 5 คู่สร้างความหฤหรรษ์ได้จนลืมร้อน บางคู่ฟาดกันหลายยก บางคู่ห้อยหัวลงซัดหมัดใส่กันและกัน เท้าเกี่ยวเกาะคานสนาม เส้นเอ็นโปนจนเห็นจะจะ เสียงกองเชียร์กระหึ่ม
หมดรายการแข่งขัน พี่น้องชาวไร่แวะเวียนไปเยี่ยมบ้านชาวสวนป่า อาบน้ำแต่งตัวสุดหล่อ เพื่อร่วมงานแจกรางวัลชาวไร่และสังสรรค์กันตอนค่ำๆ
กลางสนามหน้าอาคารเรียน โต๊ะถูกจัดรอรับคณะนายอำเภอ สารวัตรใหญ่ กำนัน ผู้ใหญ่บ้าน ส.จ. คหบดี ชาวบ้านเดินคุยมากับชาวสวนป่ามองหาที่นั่ง คณะนายอำเภอมาถึงสักครู่ พิธีกรครูใหญ่เรียนเชิญท่านนายอำเภอขึ้นเวที หัวหน้าหน่วย มณี ยืนกล่าวรายงาน
“กราบเรียนท่านนายอำเภอ สารวัตรใหญ่ กำนัน ผู้ใหญ่บ้าน ส.จ.และคหบดี ที่เคารพ
กระผมรู้สึกเป็นเกียรติและดีใจที่ท่านได้กรุณาให้เกียรติมางานประเพณีชาวไร่ของพวกเรา ซึ่งเป็นงานสานสัมพันธ์ระหว่างชาวสวนป่าและชาวไร่ที่ปลูกพืขไร่ในสวนป่า และช่วยดูแลรักษาต้นไม้ของรัฐบาลด้วยดี ทำให้อัตราการรอดตายสูงขึ้นกว่าปกติ เติบโตดีขึ้น รัฐบาลประหยัดเงินค่าบำรุงรักษา ด้วยเหตุนี้กระผมกับชาวสวนป่าจึงจัดประเพณีชาวไร่ทุกปีเพื่อตอบแทนน้ำใจของชาวไร่ ซึ่งในการจัดงานนี้ได้มีการแข่งขันกีฬาร่วมกัน รับประทานอาหารร่วมกัน และแจกรางวัลชาวไร่โดยมีกติกาดังนี้คือ
ต้นไม้ในไร่ใดรอดตายสูง อัตราการเจริญเติบโตดี พื้นที่ระหว่าง 5-10 ไร่และ 11-20 ไร่ โดยมีรางวัลลำดับที่ 1-3 และชมเชยอีก 2 รางวัล ของรางวัลก็ได้แก่ ผ้านวม ผ้าห่ม หม้อหุงข้าวไฟฟ้า พัดลม หมอน มุ้ง กระติกน้ำแข็ง กระติกน้ำร้อน เป็นต้น และรางวัลสำหรับนักกีฬาที่เข้าแข่งขันอีกชุดหนึ่ง แจกกันแหลก
ในโอกาสนี้กระผมขอกราบเรียนเชิญท่านนายอำเภอได้กรุณาเปิดงานประเพณีชาวไร่และแจกรางวัลแก่ชาวไร่ ซึ่งของรางวัลเหล่านี้ก็ขอขอบพระคุณท่านที่บริจาคให้ ณ ที่นี้ด้วยครับ
ท่านนายอำเภอได้ให้โอวาทด้วยเสียงทรงอำนาจและนุ่มนวลว่า
"ผมดีใจที่หน่วยปรับปรุงต้นน้ำภูพยับหมอกแห่งนี้ สร้างประเพณีที่เกิดจากความผูกพันในการใช้พื้นที่เดียวกันอย่างเป็นระบบ หน่วยปลูกป่าต้นน้ำก็เพื่อส่วนรวม ชาวไร่มีที่ดินทำกินตามไปทุกแปลงที่ปลูกป่าเพื่อครอบครัว ผมขอขอบคุณทั้งสองฝ่ายที่ร่วมกันสร้างป่าและงานให้ซึ่งกันและกัน ผมขอเปิดงานประเพณีชาวไร่ ณ บัดนี้ ขอบคุณ ๆ"
สิ้นเสียงนายอำเภอเสียงปรบมือดังกึกก้อง ดนตรีคณะ “หิ่งห้อยน้อยแสง” บรรเลง พิธีกรประกาศผ่านเสียงให้ร่วมรับประทานอาหารได้ ทุกอย่างดำเนินไปด้วยดี และมีการแจกรางวัลต่างๆจนครบถ้วนโดยคณะแขกผู้มีเกียรติที่เรียนเชิญมาร่วมงาน เป็นที่ยิ้มแย้มแจ่มใส
“มณี ที่ทำอยู่อย่างนี้ รู้กันไปทั่วหมด คุณจะก้าวไปปลูกป่าตรงไหนชาวบ้านเขายอมรับได้ทุกที่ ผมยืนยัน “ นายอำเภอกระซิบคุยกับมณี ๆยิ้มด้วยความดีใจ
“ปีหน้าว่าจะขยับไปปลูกป่าต้นน้ำที่ดอยผาชู้ ต้นน้ำถูกทำไร่เลื่อนลอยมาก และมีผลกระทบสูง เพราะว่าอยู่บนสันปันน้ำระหว่างแม่น้ำแหงและแม่น้ำน่านครับ”
“ดี ผมเอาด้วย มีอะไรให้ช่วยบอกผมได้เลย”
นายอำเภอนาน้อยยืนยันแข็งขัน เมื่อนายอำเภอและคณะเดินทางกลับ วงรำวงแบบสตริงก็เริ่มต้นอย่างมันเขาละ คืนนั้นกว่าจะเสร็จสิ้นงาน ก็เลยเที่ยงคืน แต่ราตรีเช่นนี้ถือว่ายังเยาว์นัก รถบรรทุกหน่วยตระเวนไปส่งชาวไร่ที่หอบของรางวัลนานาชนิดกลับบ้านด้วยความสวัสดิภาพ แม้จะเมาจนอาเจียนไปหลายราย แต่ความประทับใจไม่รู้ลืม
บนความขัดแย้งมีมิตรภาพแสนสวยรออยู่เสมอ ถ้าเข้าใจ เข้าถึง และจริงใจ