เอื้องผึ้ง เอื้องไพรที่เหลืออยู่
โดยธงชัย เปาอินทร์ เรื่อง-ภาพ
ผมไปเที่ยวบ้านเลตองคุ บ้านป่าชายแดนไทยเมียนมาร์ ต้นเดือนมีนาคม กำลังแล้งจัดเลยทีเดียว ใบไม้ป่าโปร่งหรือป่าเบญจพรรณโรยเกลี้ยงต้น เหลือแต่กิ่งก้านทาบทาบนท้องฟ้าสีหม่นด้วยหมอกควัน งดงามไปอีกอย่าง แต่บนคาคบต้นไม้ที่ทิ้งใบจนเกลี้ยงนั้นกลับได้เห็นความสวยงามของดอกกล้วยไม้ป่าที่ชื่อว่าเอื้องผึ้ง สีเหลืองสดใส เห็นได้แต่ไกลๆก็เดาได้ถูกต้อง
แต่ภาพที่ผมถ่ายมาให้ชมกันวันนี้ เป็นกล้วยไม้ป่าชื่อเอื้องผึ้งซึ่งถูกนำมาผูกแปะเลี้ยงไว้ที่หน้าบ้านของชาวปกาเกอญอ ชุมชนคนบ้านเลตองคุ อำเภออุ้มผาง จังหวัดตาก ซึ่งเป็นหมู่บ้านที่ได้ชื่อว่า ชายทุกคนเป็นฤาษีไว้ผมยาวแล้วขมวดปมด้วยผ้าสารพัดสีที่เหนือหน้าผากทุกคน
ดอกเอื้องผึ้ง
เอื้องผึ้ง มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Dendrobium lindleyi Steud. อยู่ในวงศ์ ORCHIDACEAE พบทั่วไปในป่าโปร่งหรือป่าเบญจพรรณ หรือป่าดงดิบแล้ง ของประเทศไทย พบตั้งแต่ระดับความสูงจากระดับน้ำทะเลปานกลาง 300-1,500 เมตร ส่วนในต่างประเทศพบที่ อินเดีย เอเซียตะวันออกเฉียงใต้ จีนตอนใต้ เป็นกล้วยไม้ป่าที่อิงอาศัยต้นไม้ใหญ่เพื่อดำรงชีวิตและขยายพันธุ์
ลำต้นสูง 6-10 ซม.ลำลูกกล้วยรูปรีขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 2-3 ซม. ใบรูปรีแกมขอบขนานกว้าง 3 ซม.ยาว 8-10 ซม.ดอกออกเป็นช่อตามข้อ ก้านช่อดอกห้อยลง ก้านช่อยาว 15-25 ซม.กลีบเลี้ยงและกลีบดอกเอื้องผึ้งสีเหลืองเข้ม กลีบปากแผ่กว้างรูปรีแกมกลม มีแต้มสีส้มที่โคนกลีบและมีขนสั้นๆ ขณะออกดอกจะส่งกลิ่นหอม ช่วงเวลาที่ออกดอกระหว่างเดือนกุมภาพันธ์ถึงเดือนเมายน ทุกปี
แต่เมื่อเอื้องผึ้งถูกนำมาเลี้ยงในสวนกล้วยไม้มักมีลำต้นที่อวบมากกว่าอยู่ในป่าตามธรรมชาติ และดอกก็มักจะมีกลีบใหญ่ขึ้น ปัจจุบันมีการเพาะเลี้ยงเอื้องผึ้งเชิงพาณิชย์ ส่วนในป่าดงพงไพรก็ยังพอมีหลงเหลือให้เห็นอยู่บ้าง ผมไปล่องแพแม่น้ำแม่กลองก็ได้เห็นเขาเกาะอิงอาศัยต้นไม้ชายน้ำอยู่หลายจุด แต่ถ่ายรูปได้ไม่งาม ครั้นได้ไปเห็นที่บ้านของพี่น้องปกาเกอญอบ้านเลตองคุ จึงได้ถ่ายรูปมาอวด
ชอบกล้วยไม้ไทย กล้วยไม้ป่า อย่พลาดไปชมกันที่ สวนสามพราน อำเภอสามพราน จังหวัดนครปฐม ระหว่างวันที่ 4-8 เมษายน 2555 ส่วนใหญ่จะทั้งดอกสวยและดอกหอม ไปชมและดอมดมได้เลย สอบถามได้ที่คุณวาสนา 081-8242458