ต้นจามจุรียักษ์ ใหญ่ที่สุดในประเทศไทย
โดย ป่าน ศรนารายณ์ เรื่อง-ภาพ
ป่านไปชมการผสมเทียมม้าที่กองการสัตว์และเกษตรกรรมที่ 9 กาญจนบุรี เสียอารมณ์ไปกับคำว่าใหญ่และยาว แต่ไม่มีน้ำอดน้ำทนเอาซะเลย แต่พลันเจ้าหน้าที่ก็พาไปชมต้นจามจุรียักษ์ ใหญ่ที่สุดในประเทศไทย เส้นผ่าศูนย์กลางเรือนยอดความกว้างกว่า 45 เมตร ก้านแต่ละก้านใหญ่ยาวเหมือนแขนของอสูรกาย ใต้ร่มเงาที่กว้างขวาง บดบังแสงแดดจนเย็นชื่นใจ ใกล้กันเป็นเจ้าแม่จามจุรี สุดเหี้ยน
ต้นจามจุรีมีชื่อเรียกหลายชื่อ เช่น ก้ามปู ก้ามกราม จามจุรี ฉำฉา สารสา ตุ๊ดตู่ เส่คู ฯลฯ มีชื่อสามัญว่า Rain Tree หรือ Monkey Pod มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Samanea saman (jacq.) Merr อยู่ในวงศ์ LEGUMINOSAE ลำต้นสั้น แตกกิ่งก้านมาก ผลัดใบเร็ว ใบเป็นใบประกอบ ดอกเป็นกลุ่ม ชูขึ้น ดอกย่อยสีออกแดงอมชมพู เป็นพันธุ์ไม้ต่างถิ่นที่นำเข้ามาปลูกครั้งแรกที่โรงเรียนอัสสัมชัญ กทม. ท่านบาทหลวง รอมิเอล โดยนำเมล็ดพันธุ์มาจากเวียดนาม เมืองไซง่อน ปัจจุบัน เป็นต้นไม้ประจำจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และเป็นต้นไม้ประจำจังหวัดลำพูน
ผลหรือฝักยาวแบน เปลือกอ่อนสีเขียว เปลือกเมื่อแก่สีน้ำตาล สัตว์เคี้ยวเอื้องชอบกิน รสหวานๆ ใบเป็นอินทรีวัตถุที่นักเลี้ยงต้นไม้ประดับชื่นชอบกันมาก ช่วยให้ดินร่วน อุดมสมบูรณ์
เนื้อไม้ นิยมใช้เป็นไม้แกะสลักแทนไม้สัก ทำโต๊ะ เก้าอี้ เพื่อเพิ่มผลผลิตท้องถิ่น เดิมไทยใช้เป็นต้นไม้เลี้ยงคลั่ง ใบเป็นอินทรีวัตถุที่นักเพาะเลี้ยงต้นโป๊ยเซียนิยม เนื้อไม้ใช้เป็นฟืนหุงต้ม
ต้นจามจุรียักษฺ ใหญ่ขนาดต้องใช้คนโอบรอบต้นถึง 13 คน