ขยะ
โดย ธงชัย เปาอินทร์ เรื่อง-ภาพ
ในภาพที่ผมถ่ายนี้ ถ่ายมาจากทางผ่านจากปทุมธานีไปอยุธยา ขณะที่ผมนั่งรถจะไปบ้านที่วิเศษชัยชาญ จังหวัดอ่างทอง แต่ผมไม่รู้เลยว่าอยู่ในเขตเทศบาลไหนกันแน่ ที่ผมสนใจก็เพราะว่าผมข้องใจมาตลอดเวลาว่า ขยะกำลังเป็นปัญหาใหญ่ของประเทศไทย มีคนมากที่ไหนก็เกิดขยะมากที่นั่น ข่าวสารข้อมูลเรื่องขยะและระยะเวลาการย่อยสลายนั้นโฆษณากันจริงๆจังๆ แต่ไม่ใช่ประเด็น
ขยะที่กำจัดไม่ได้และไม่ย่อยสลายเช่น ขวดแก้ว โฟม ขวดพลาสติก อลูมิเนียม เหล็ก หรือขยะที่ย่อยสลายช้า มนุษย์เก่งกว่า เอาไปรีไซเคิ้ลมาใช้ใหม่ แต่ถ้าเป็นขยะที่ย่อยสลายได้ด้วยตัวของมันเองตามกระบวนการทางชีวภาพ เช่นเปลือกผลไม้ ใบตอง เศษอาหาร มนุษย์อาจใช้การกลบฝังง่ายๆได้ ทุกอย่างไม่เกินกว่ามนุษย์ที่สามารถคิดค้นและแปลงสภาพให้เป็นเงินได้
เกิดโรงงานรับซื้อของเก่าหรือขยะที่สามารถนำกลับไปรีไซเคิ้ลได้ รวยกันไปตามวิถีแห่งธุรกิจ รายได้มากน้อยเหล่านี้ลงลึกไปถึงรากหญ้า เป็นซาเล้ง เป็นรถเข็น เป็นรถกระบะ เที่ยวซอกซอนไปทุกซอกซอย เพื่อเก็บหาและนำมาขายได้เงิน เพื่อนผมคนหนึ่งเคยเป็นนายธนาคาร ลาออกมาตั้งโรงรับซื้อของเก่าที่บ้านเกิด รายได้ดีมากจนร่ำรวย ถึงกับออกปากว่า "กูลาออกช้าไป 10 ปี"
ปัญหาที่ผมหยิบยกเรื่องขยะมากล่าวนี้ไม่ได้มุ่งสู่ประเด็นต่างๆดังกล่าวเลย ที่ผมสนใจและอยากตั้งประเด็นก็คือว่า ในพระราชบัญญัติสิ่งแวดล้อมนั้น ได้มีการกำหนดหรือตราไว้หรือไม่ว่า หากจังหวัดใดก่อให้เกิดขยะ จังหวัดนั้นต้องกำจัดขยะภายในจังหวัดนั้นๆ หรือมีเพียงว่า หน้าที่กำจัดขยะคือการโยนไปให้เป็นขยะที่ท้องที่อื่นๆ เช่น กรุงเทพมหานคร ให้เอกชนประมูลขนขยะไปกลบฝังจังหวัดไหนก็ได้ ขว้างขี้ไปให้พ้นๆบ้านตัวเอง ชัดๆ
ผมประทับใจมากเมื่อครั้งที่ไปดูงานโรงงานกำจัดขยะจังหวัดภูเก็ต เขาบรรยายให้ฟังว่า นักท่องเที่ยวมาก ขยะก็มากจนล้นเกาะ แรกๆคนภูเก็ตขนขยะไปทิ้งจังหวัดพังงา แต่ในที่สุดคนพังงาก็ไม่ยอมให้ทิ้งอีกต่อไป เข้าทำนอง เนื้อไม่ได้กินหนังไม่รอง แต่เอากระดูกมาแขวนคอ คนภูเก็ตจึงต้องสร้างโรงงานกำจัดขยะตราบเท่าทุกวันนี้
สงสัยกันมั้ย ทำไม กทม.รวยๆๆๆ ไม่เคยคิดสร้างโรงกำจัดขยะเอง แต่ประมูลให้เอาขยะไปทิ้งจังหวัดใกล้เคียง คน กทม.หน้าบานแต่คนชานเมืองหน้าเหี่ยว ต้องทนดมกลิ่นเหม็นขยะ ต้องใช้น้ำที่ซึมลงใต้ดินจากบ่อขยะ น้ำบาดาลนั้นไหลถึงกันได้ จะเกิดมลภาวะเป็นพิษแผ่กระจายไปหรือไม่ แล้วเทศบาลและอบต.ก็สูบน้ำใต้ดินมาทำเป็นน้ำประปาแบบง่ายๆส่งให้ประชาชนใช้อุปโภคและอาจจะบริโภคด้วย
ความยุติธรรมอยู่ที่ไหนกัน จังหวัดไหนเป็นผู้สร้างให้เกิดขยะ จังหวัดนั้นต้องกำจัดขยะในพื้นที่ของตนเอง