หน้าแรก
เว็บบอร์ด
บทความ
รวมรูปภาพ
ติดต่อเรา
ข่าวสาร
หมื่นหมอนรถไฟ
โดย ธงชัย เปาอินทร์ เรื่อง-ภาพ
ผมมีนัดขึ้นรถตู้ที่ริมถนนวิภาวดีรังสิตเพื่อไปทำข่าวกับกลุ่มสื่อมวลชน Tourism news ทุกครั้งผมต้องเดินจากหน้าการไฟฟ้าส่วนภูมิภาคผ่านทางรถไฟสายเหนือ-อีสาน ที่สถานีบางเขน ช่วงสี่แยกมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ บางเขน ผ่านทีไรก็อดคิดถึงป่าโครงการรถไฟที่กรมป่าไม้เคยอนุมัติให้เป็นสัมปทานการทำไม้เพื่อการรถไฟในอดีตไม่ได้ จึงถ่ายรูปหมอนรถไฟที่วันนี้เป็นคอนกรีตอัดแรงไปแล้วมารำลึกถึงสักนิด
หมอนรถไฟคอนกรีตอัดแรง
รถไฟไทยใช้ไม้จากป่าโครงการรถไฟอยู่สองอย่าง อย่างที่หนึ่งเพื่อใช้ไม้เนื้อแข็งจากป่ามาทำไม้หมอนรถไฟ ที่มีขนาดกว้าง 20x20 ซม.ยาวประมาณ 1.20 ม.เพื่อใช้รองรางเหล็กที่ให้รถไฟวิ่ง ยึดเหนี่ยวรางเหล็กให้อยู่กับที่ไม่เคลื่อนไปไถลมา มิเช่นนั้นรถไฟคงตกรางบ่อยกว่านี้
ไม้ที่นิยมใช้ในสมัยนั้นคือไม้เต็ง ไม้มะค่าโมง ไม้ประดู่ ไม้รัง ซึ่งมีความแข็งสูง ทนแรงกระแทกกระทั้นของรางรถไฟได้ดี ปลวกมอดไม่กิน ใช้กันมาตั้งแต่การวางรางครั้งแรก
อย่างที่สอง ช่วงหนึ่งรถไฟต้องใช้ไม้ฟืนเพื่อเผาให้เกิดความแรงอัดไอน้ำ เพื่อให้รถไฟขับเคลื่อนไปได้ เป็นเชื้อเพลิงว่างั้นเถอะ ซึ่งน่าจะเป็นช่วงสงครามโลก
กรมป่าไม้จะอนุมัติตัดไม้ฟืนส่งรถไฟแต่ละครั้งต้องทำการสำรวจกำลังผลิตของไม้ฟืนรถไฟในป่าโครงการนั้นๆ ป่าไม้ฟืนมีกำลังผลิตเท่าใดก็อนุมัติไม่เกินกว่านั้น เพื่อให้ใช้ประโยชน์อย่างยั่งยืน
ปัจจุบันนี้ ใช้คอนกรีตอัดแรงเป็นหมอนรถไฟแทนไม้ เนื่องจากไม้หมดป่า ป่าโครงการรถไฟก็เลิกล้มไปแล้ว ซึ่งก็มีทั้งข้อดีและข้อเสียกันไปฝ่ายละอย่าง
หมอนรางรถไฟ ภาษาอังกฤษเรียกว่า railroad sleeper แต่ในอเมริกาใช้คำว่า railroad tie
ตำนานหมื่นหมอนไม้รถไฟในอดีตได้เปลี่ยนแปลงไปด้วยเหตุผลจาก ไม้หมดป่า ซ้ำป่าโครงการรถไฟก็ไม่มีป่าไม้เหลืออยู่เลย เนื่องจากการตัดไม้เกินกำลังผลิต และการคิดมิชอบของผู้รับสัมปทานตัดไม้ต้นเล็กๆไปเผาถ่านขายจนสิ้น ทั้งนี้ เจ้าหน้าที่กรมป่าไม้น่าจะปล่อยปละละเลยด้วย
อีกเหตุผลหนึ่งหลังจากหาไม้หมอนรถไฟในประเทศไม่ได้แล้ว การรถไฟพยายามจะซื้อไม้หมอนจากต่างประเทศ แต่เนื่องจากไม้ไม่มีคุณภาพและศักยภาพที่แข็งเท่าไม้ป่าไทย
ในที่สุดด้วยวิวัฒนาการทางวิชาการทำให้เกิดการประดิษฐ์หมอนรถไฟคอนกรีตอัดแรง นี่คือสาเหตุที่เกิดการเปลี่ยนแปลงดังภาพที่ผมถ่ายมานี่แหละ
แต่หมอนไม้รถไฟเก่าๆ ก็ยังมีคุณค่าความเป็นไม้ จึงได้รับความนิยมประมูลไปใช้ตบแต่งบ้านของผู้มีอันจะกิน รีสอร์ท โรงแรม ร้านอาหาร เท่ห์ระเบิด