ดอกไม้เทศและดอกไม้ไทย
ต้นที่ 6.เครือสวรรค์
โดย ธงชัย เปาอินทร์ เรื่อง-ภาพ
ชื่อสามัญ Red morningglory, red star ,เครือสวรรค์
ชื่อวิทยาศาสตร์ Ipomoea coccinea L.
ชื่อวงศ์ CONVOLVULACEAE
ถิ่นกำเนิดและการกระจายพันธุ์
ในต่างประเทศพบที่ ทวีปอเมริกาเหนือถึงอเมริกาใต้ ในประเทศไทย พบในภาคเหนือ ชายป่ารกร้างว่างเปล่า ป่าดงดิบแล้ง ป่าเบญจพรรณ และป่าเต็งรัง
ลักษณะประจำพันธุ์
ต้น ขนาดเล็ก สีเขียว เกลี้ยง เลื้อยพันไปตามต้นไม้หรือค้าง ยาวระหว่าง 3-5 ม.
ใบ เป็นใบเดี่ยว เวียนสลับ รูปหัวใจ โคนใบเว้ารูปหัวใจ ปลายใบแหลม ขนาดกว้าง 2.5-4 ซม. ยาว 4-6 ซม. เนื้อใบบาง เกลี้ยง ขอบใบเรียบ เส้นแขนงใบออกจากจุดบรรจบก้านใบ 7 เส้น ปลายเส้นจดเส้นถัดไป ไม่จดขอบใบ เส้นแขนงใบย่อยแบบร่างแห ก้านใบยาว 3ซม.
ดอก ออกจากซอกใบ 2-3 ดอก เป็นกลุ่มๆ รูประฆัง กลีบดอกสีแดง-ส้มแดง โคนกลีบเชื่อมติดกันเป็นหลอด ปลายกลีบดอกเชื่อมติดกันหมดทั้ง 5 กลีบ กว้าง 2.5-4 ซม ยาว 2-4ซม
ผล กลมแก่สีน้ำตาล เมล็ดกลม สีน้ำตาลดำ ขนาดใหญ่ 300 เมล็ด/กรัม
การขยายพันธุ์ เมล็ดขนาดใหญ่สามารถเพาะกล้าจากเมล็ด ใช้เวลาตั้งแต่ปลูกถึงออกดอกราวๆ 6 เดือน
สภาพพื้นที่ที่เหมาะสม ดินร่วนปนทราย-ดินเลว ชอบแสงแดดเต็มวันหรือแดดรำไรใต้ร่มไม้แบบครึ่งวัน ปริมาณน้ำปานกลาง อุณหภูมิ 20-38 ‘C ความสูง 500-800 ม.จากระดับน้ำทะเลปานกลาง
การใช้ประโยชน์
1.ปลูกเป็นไม้ประดับ ปลูกเป็นต้นเดี่ยวให้ไต่พันไปตามต้นไม้อิงอาศัย ค้าง ได้ดี หรือปลูกลงแปลงข้างรั้ว คล้ายต้นคอนสวรรค์
2.ปลูกเป็นพืชสมุนไพร ไม่พบรายงานการใช้ในทางยา
บันทึกผู้เขียนและผู้ถ่าย
ผมถ่ายภาพต้นเครือสวรรค์ได้มาจากริมรั้วอุทยานแห่งชาติน้ำตกพาเจริญและดอยกาดใกล้อุทยานแห่งชาติศรีน่าน(ผาชู้) แรกเห็นคิดว่าเป็นคอนสวรรค์ แต่เมื่อเห็นใบจึงรู้ว่าคนละชนิดกัน เป็นไม้เลื้อยขนาดเล็กๆที่สามารถนำไปปลูกประดับแบบลงแปลงหรือให้ไต่ไปตามรั้ว ให้ดอกดกทั้งปี สีสวยสดมาก แต่เป็นพันธุ์ไม้ที่มีถิ่นกำเนิดจากต่างประเทศ จึงไม่ควรนำไปปลูกประดับในเขตป่าอนุรักษ์ทั้งสองประเภท