หน้าแรก
เว็บบอร์ด
บทความ
รวมรูปภาพ
ติดต่อเรา
ข่าวสาร
วัดพระพุทธบาทผาหนาม
ภาพ : นางสาวธนภรณ์ ท้วมเนตร
เรื่อง : นางสาวศรัณยา ท้วมเนตร
วัดพระพุทธบาทผาหนาม นับเป็นปูชนียสถานที่สำคัญแห่งหนึ่งของอำเภอลี้ เพราะทุกวันที่ 16 เดือนมกราคมของทุกปี จะมีพิธีไหว้ครู เป็นประจำ โดยจะมีประชาชนทั่วทุกสารทิศหลั่งไหลกันมาทำบุญเป็นจำนวนมาก จากหลักฐานที่พบ เข้าใจว่าจะเป็นวัดมาก่อน เพราะพบซากอิฐปรักหักพัง และรายชื่อเจ้าอาวาสที่ได้ครอบครองวัดจำนวนถึง 8 รูป นับย้อนหลังอายุการครองวัดไปเกือบถึงสามร้อยปี
หลังจากท่านครูบาสุยะเป็นเจ้าอาวาสรูปที่ 8 แล้ว ก็ไม่ปรากฏว่า วัดพระพุทธบาทผาหนาม มีเจ้าอาวาสชื่อใดครอบครองอีก และวัดแห่งนี้ก็ผุพังรกร้างไปตามกาลเวลา เข้าใจว่าบ้านเมืองระยะนั้นคงจะเกิดภัยสงครามท่านครูบาเจ้าอภิชัยขาวปี จึงร่วมกับราษฎรหมู่บ้านผาหนาม ซึ่งได้อพยพมาจากอำเภอฮอด และศรัทธาพุทธศาสนิกชนจากที่ต่าง ๆ ช่วยกันสร้างวัดขึ้นอีก จนเจริญรุ่งเรืองถึงปัจจุบันนี้
รอยพระบาทประทับไว้บนแผ่นหินอย่างชัดเจน รอยพระพุทธบาทแห่งนี้ถูกค้นพบและมีศรัทธาพุทธศาสนิกชนมานมัสการมิได้ขาด จนเกิดความเจริญรุ่งเรืองกลายเป็นวัด ปัจจุบันได้สร้างมณฑปรูปเจดีย์ครอบไว้ พุทธศาสนิกชนต่างให้ความศรัทธาว่าเป็น รอยพระบาทของพระองค์ รอยพระบาทแห่งนี้ถูกค้นพบมานานเท่าไรไม่ปรากฏ
นอกจากประวัติวัดพระพุทธบาทผาหนามที่น่าสนใจแล้ว ยังมีอีกหลายสิ่งที่น่าสนใจ
โฮงหลวงเป็นสถานที่ ที่ครูบาขาวปีใช้เป็นที่สำหรับให้พุทธศาสนิกชนได้มาร่วมกันทำบุญในวันพระ โฮงหลวงใช้เสาไม้จำนวน 336 ต้นตั้งอยู่บนเสาปูน เนื่องจากโฮงหลวงอยู่ในสภาพที่ทรุดโทรมเป็นอย่างมาก ซึ่งเป็นผลจากการเสื่อมสภาพตามกาลเวลาและขาดการบูรณะซ่อมแซม
วิหารพระเจ้าทันใจ เป็นวิหารที่ผู้คนนิยมไปกราบไหว้ขอพรเพื่อความเป็นสิริมงคลแก่ตนเองและครอบครัว นอกจากนี้วิหารพระเจ้าทันใจยังเป็นสถานที่ ที่ใช้เก็บสรีระครูบาขาวปี เมื่อตอนโลงแก้วและศาลาวัดพระพุทธบาทผาหนามยังไม่เสร็จสมบูรณ์
ถ้ำผาหนาม จากตำนานที่จารึกไว้บนใบลานครั้งพุทธกาลได้กล่าวไว้ว่าถ้ำแห่งนี้เคยเป็นที่ยู่ของพญานาคสมัยที่สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้เสด็จจารึกโปรดเวไนยสัตว์ เห็นว่านาคราชที่อยู่ในดอยผาหนามมีนิสัยดุร้าย พระองค์ได้เสด็จเข้าไปในถ้ำที่อยู่ของพญานาค และได้พบพญานาคจำแรงกายมา พระองค์จึงตรัสกับพญานาคราชให้รักษาถ้ำนี้ไว้เพราะต่อไปในอนาคตรอยพระพุทธบาท นี้จะเป็นที่แห่งมหาชนมาบูชา หลังจากโปรดพญานาคแล้วพระองค์จึงเสด็จกลับฝ่ายพญานาคก็สมาทานเอาศีลตั้งมั่น อยู่ในธรรม ด้วยอานิสงฆ์แห่งศีลและการได้ฟังธรรมจากพระพุทธเจ้าจึงได้เกิดเป็นเทพเทวดา มีวิมานอันเป็นทิพย์สถิตอยู่ ณ ถ้ำผาหนาม รักษารอยพระพุทธบาท
รอยพระพุทธบาท ตามประวัติเล่าว่า มีชาวลัวะ ชื่อแก้วมาเมืองและพยา มาจากเมืองเถิน กับพรานล่าเนื้อ 8 คน เข้าป่าล่าสัตว์ได้มาพบพระพุทธเจ้า ซึ่งเสด็จมาโปรดพุทธบริษัทบริเวณบนดอยผาหนามนี้ จึงนำเนื้อสดที่ล่ามาได้ถวายแด่พระพุทธเจ้า แต่พระพุทธเจ้าไม่ฉันเนื้อ พวกพรานจึงนำข้าวและผักไปต้มที่ข้างห้วยนำมาใส่บาตร เมื่อฉันเสร็จแล้วพระพุทธเจ้าจึงเทศโปรดเมตตาให้พวก ลัวะและพรานทั้ง 8 คนฟัง จนเกิดศรัทธาขึ้น จึงขออาราธนาพระพุทธเจ้าเหยียบหินให้เป็นรอยพระพุทธบาท ประดิษฐานไว้ให้เป็นที่สักการบูชาของพุทธบริษัททั่วไป
พญาเต่าหิน (พญาเต่าคำ) คือองค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้าเมื่อครั้งเสวยพระชาติเป็นพระโพธิสัตว์ พระองค์เสวยชาติเป็นพญาเต่าที่มีพระวรกายใหญ่โตเท่าบ้านเรือน พระองค์จำศีลอยู่บนเกาะใหญ่ท่ามกลางมหาสมุทร ครั้งหนึ่งได้มีสำเภาพานิชย์ลำหนึ่งเกิดล่มแตกกระจัดกระจาย ผู้คนเสียชีวิตเป็นจำนวนมาก แต่ยังมีบางคนที่รอดชีวิตโดยการเกาะกิ่งไม้เป็นเครื่องพยุงไปจนถึงเกาะใหญ่ที่พญาเต่าคำจำศีลอยู่ จึงพากันขึ้นไปอาศัยอยู่บนเกาะ ด้วยความหิวโหยทำให้คนเหล่านั้นฆ่ากันเองเพื่อนำเนื้อมาเป็นอาหาร พระพุทธองค์ทราบดังนั้นจึงไต่ขึ้นไปบนยอดเขาแล้วปล่อยตัวกลิ้งลงมาให้คนที่มาอาศัยเกาะนั้นได้นำเนื้อพระองค์ไปเป็นอาหารและนำกระดองของพระองค์ทำเรือพายกลับบ้านเมืองของตนเอง
นอกจากนี้ ยังมีอีกสิ่งที่ถือเป็นเอกลักษณ์ของที่นี่ นั่นคือวัฒนธรรมการแต่งกาย ภาษา และวิถีชีวิตที่แตกต่างไปจากชุมชนอื่นๆ เพราะเป็นชุมชนที่ดำรงวิถีชีวิตความเป็นอยู่ที่เรียบง่าย ประหยัด และศรัทธาในหลักคำสอนของพระพุทธศาสนา และยังคงรักษาขนบธรรมเนียมประเพณีและภูมิปัญญาท้องถิ่นอย่างเหนียวแน่น ประชาชนยึดมั่นศรัทธาในคำสั่งสอนของพระครูบาขาวปี เป็นที่พึ่งและยึดเหนี่ยวจิตใจอย่างเคร่งครัด
