จอมโกงจอมภู โดย อินทรีดำ
1.จิ้งจกทัก
ในห้องกองอนุรักษ์ต้นน้ำ กรมป่าไม้ มณีนั่งจัดแฟ้มบนโต๊ะให้เข้าที่ ผู้ช่วยหัวหน้าฝ่ายปรับปรุงต้นน้ำ พี่เสรี เต็มใจ นักวิชาการป่าไม้ 6 เดินหอบแฟ้มสีเขียวออกมาจากห้องหัวหน้าฝ่ายปรับปรุงต้นน้ำพี่เชิดชัย กัลยานนท์ นักวิชาการป่าไม้7 พอนั่งที่โต๊ะทำงานข้างๆโต๊ะของมณีก็ยื่นแฟ้มเขียวให้
“มณี เซ็นต์รับทราบคำสั่ง แล้วไปพบพี่เชิดชัยที่ห้องด้วย”
มณีเงยหน้ามองแล้วเอื้อมมือไปรับแฟ้มสีเขียวจากพี่เสรีมาเปิดดู คำสั่งกองอนุรักษ์ต้นน้ำที่ 12/2521 ลงวันที่ 1 ตุลาคม พ.ศ.2521 ให้ข้าราชการไปปฏิบัติงาน
ลำดับที่ 5.นายมณี บันลือ นักวิชาการป่าไม้ 5 ไปปฏิบัติหน้าที่หัวหน้าหน่วยปรับปรุงต้นน้ำภูพยับหมอก อำเภอนาน้อย จังหวัดน่าน
ทั้งนี้ ให้ไปปฏิบัติราชการภายใน 15 วัน นับจากวันที่ทราบคำสั่ง
มณีหันหน้าไปทางพี่เสรีซึ่งนั่งจ้องหน้าเขม็ง มณี ยกมือไหว้ “ขอบคุณครับพี่” มณีเซ็นต์ทราบคำสั่งแล้วหอบแฟ้มเขียวเดินเข้าไปพบหัวหน้าฝ่ายฯพี่เชิดชัย กัลยานนท์
“มณี ไปเป็นหัวหน้าหน่วยปรับปรุงต้นน้ำภูพยับหมอกนะ ไกลหน่อย อำเภอนาน้อย จังหวัดน่าน” มณียกมือไหวพร้อมกล่าวคำ
“ขอบคุณ ครับ”
“แล้วจะขึ้นไปเยี่ยมนะ” พี่เชิดชัยกล่าวสั้นๆด้วยใบหน้ายิ้มแบบผู้ใหญ่ใจดี สมคำรำลือ มณีลุกขึ้นยกมือไหว้อีกครั้งแล้วหอบแฟ้มคำสั่งออกมานั่งข้างพี่เสรี เพื่อนๆหัวหน้าหน่วยหลายคนเดินมายืนมองหน้า หัวเราะ แล้วพูดขึ้น
“มึงตาย ไอ้มณี หน่วยนี้ผลงานเดิมไม่สวย” แล้วหัวเราะๆก่อนจากไปเฉยๆ
แต่มณีไม่สนใจ อย่างน้อยก็ได้เป็นหัวหน้าหน่วยกับเขาเสียที ชีวิตราชการที่ก้าวตามไม่ทันเพื่อนนั้นเกาะกินใจ มาหลายปี ผลพวงของการที่มณีเคยสอบตกชั้นโท แล้วถูกเพื่อนบางคนเหยียบย่ำให้เจ็บช้ำใจจนน้ำตาร่วง ที่แย่มากคือรับราชการมาหลายปีมณียังโหนรถเมล์มาทำงาน น้อยหน้าล้าหลัง แถม เงินเดือนก็น้อย เหมือนไม่มีอนาคตเอาเสียเลย
มณีนึกในใจ “ถึงทีกูบ้างละ มึงได้เงินกันมาอย่างไร กูก็จะได้เงินมาอย่างพวกมึงบ้าง”
มณีแต่งงานแล้วกับนางพยาบาล มีลูกสาวคนหนึ่ง ลูกชายคนหนึ่ง ชีวิตปิดเกมส์แค่เมียหนึ่งลูกสองมีทั้งชายและหญิง ครอบครัวสมบูรณ์ตามกติกา แต่เนื่องจากชีวิราชการที่มีแต่เงินเดือน จึงยังต้องอาศัยบ้านพักในโรงพยาบาลอยู่แถวจังหวัดนนทบุรี ค่ำนั้น ทุกคนในครอบครัวดีใจกันทั่วหน้า
รุ่งขึ้น มณีบันทึกหนังสือขออนุมัติไปปฏิบัติหน้าที่หัวหน้าหน่วยปรับปรุงต้นน้ำภูพยับหมอก แล้วค่ำนั้นก็ออกเดินทางไปจังหวัดน่าน ด้วยรถยนต์ปรับอากาศสายกรุงเทพ-น่าน แต่เป้าหมายของมณีไปลงแค่ท่ารถบขส.อำเภอเวียงสา เพื่อต่อรถคอกหมูเข้าไปยังอำเภอนาน้อย กม.22.5 หน่วยปรับปรุงต้นน้ำภูพยับหมอก มณีรู้จักเส้นทางอย่างดีด้วยว่าเคยมาเป็นลูกจ้างรายเดือนที่นี่ตั้งแต่จบใหม่ๆ แต่พักแรมที่สวนสักแม่สาลีก สวนสักสังกัดป่าไม้เขตแพร่ มณีตรวจสอบแล้วเพื่อนชื่อประชาเป็นหัวหน้าสวนนี้อยู่
มณีสะพายกระเป๋าเดินทางใบย่อมๆลงรถที่หน้าสวนสักแม่สาลีก ด้วยความหวังว่าจะได้คุยกับเพื่อนประชาหาข้อมูลเพิ่มเติมสักหน่อย อย่างน้อยก็มีเรื่องได้คุยกันแน่ๆ
ประชาเห็นมณีเดินเข้ามาก็ส่งเสียงดัง
“เฮ้ย หัวหน้าใหม่ มาเลยๆ ขอกาแฟร้อน 2 ถ้วย”
มณีวางกระเป๋าแล้วนั่งที่โต๊ะรับแขกชานสำนักงาน ปัดฝุ่นจากผมเบาๆ
“ถนนลาดยางมะตอยแล้ว ไม่เหมือนสมัยมึงมาเป็นลูกจ้างแล้ว ตอนนั้นฝุ่นหนาเป็นคืบมั้ง”
ประชาคุยฟุ้ง มณียิ้ม หัวเราะเมื่อรำลึกถึงความหลัง จริงอย่างประชาว่า สมัยนั้น ถนนทางเข้าจากอำเภอเวียงสาไปอำเภอนาน้อยยังเป็นถนนลาดฝุ่นแดงแอ๋ เข้าออกวันละเที่ยวเดียว
“คืนนี้นอนคุยกันสักคืน แต่...เดี๋ยว ท่านป่าไม้เขตแพร่ จำนง โพธสาโร จะมาเยี่ยมเป็นครั้งสุดท้ายก่อนเดินทางไปรับตำแหน่งใหม่ที่กรมป่าไม้ เป็นผู้อำนวยการกองจัดการที่ดินป่าสงวนแห่งชาติ แทนท่านสมเพิ่ม กิตตินันท์ที่ได้ขึ้นเป็นรองอธิบดีกรมป่าไม้ไง”
ประชาพูดยังไม่ทันขาดคำ รถแลนด์โรเวอร์แบบตู้ติดแอร์ก็เลี้ยวเข้ามาจอดที่ลานหน้าที่ทำการ ทั้งประชาและมณีต้องรีบวิ่งลงไปไหว้ด้วยความนอบน้อม ท่านจำนงมองหน้ามณี ประชาจึงรีบกล่าวรายงาน
“มณี บันลือ เพื่อนผมครับ มันมาเป็นหัวหน้าหน่วยปรับปรุงต้นน้ำภูพยับหมอก คนใหม่ครับท่าน”
“อ้าว เหรอะ สังกัดกองอนุรักษ์ต้นน้ำนี่นะ ผมเพิ่งผ่านมาเมื่อครู่นี้แหละ แต่แหม พูดก็พูดเถอะ คุณมาใหม่คงไม่รู้ซินะว่า หน่วยนี้ผลงานปลูกป่าปรับปรุงต้นน้ำไม่ค่อยเห็นผลเลยนะ”
มณียิ้มระรื่นๆกับคำว่าหัวหน้าได้นิดเดียวก็หน้าสลด กับคำพูดตรงๆที่ท่านป่าไม้เขตแพร่กล่าว
“ก็อย่างว่าแหละ ต้นไม้มันอยากมีชีวิต แต่เมื่อปลูกมันลงไปแล้วไม่บำรุง ไม่ดายวัชพืชให้มัน มันก็โดนคลุมจนตายไปหรือไม่ก็ไม่ตายแต่ไม่โต”
มณียืนอึ้งกับคำทักทายของท่านป่าไม้เขตแพร่ผู้กำลังจะจากไป จิ้งจกทักเสียแล้วมณีเอ๋ย
“เอ้า ประชา เล่าให้ฟังหน่วยสวนสักแม่สาลีกมีผลงานอย่างไรบ้าง ผมจะได้จดจำไว้ว่าครั้งหนึ่งเคยบริหารงานแล้วสวนนี้ดีเด่นอย่างไร”
ประชากล่าวรายงานเป็นต่อยหอย เสียงที่ดังก้องของประชาเสียดลึกในใจมณี สวนป่าไม้สักเติบโตเร็วและเห็นผลงานได้ชัดเจน แต่หน่วยปรับปรุงต้นน้ำภูพยับหมอกกติกากำหนดให้ปลูกแต่ไม้กระยาเลย ผลงานจึงมองไม่เห็นเด่นชัดอย่างต้นสัก มณีได้แต่ยืนฟังด้วยความรู้สึกตึงเครียด คืนนั้นหลังงานเลี้ยงเลิกรา มณีนอนพักกับประชา คุยถึงความหลังสารพัดสารเพ และเช้าหลังอาหารประชาขับรถแลนด์โรเวอร์เปืดประทุนไปส่งถึงหน่วยภูพยับหมอก มณีมองกวาดไปตามสองฝั่งถนน ต้นไม้ป่าต้นน้ำอยู่ไหนหนอ
ปลายฝนต้นหนาว ต้นเดือนตุลาคม 2521 อากาศเริ่มหนาว ถือเป็นต้นปีงบประมาณ 2522 จิ้งจกทักจนมณีเหงื่อแตกพลั่ก