หน้าแรก
เว็บบอร์ด
บทความ
รวมรูปภาพ
ติดต่อเรา
ข่าวสาร
ดอกไม้เทศและดอกไม้ไทย
ต้น 61.ขมิ้น
โดย ธงชัย เปาอินทร์ เรื่อง-ภาพ
ชื่อสามัญ ขมิ้นแกง ขมิ้นหยอก ขมิ้นหัว ขมิ้นชัน ขี้มิ้น หมิ้น ตายอ สะยอ tumeric. Yellow root
ชื่อวิทยาศาสตร์ Curcuma longa L.
ชื่อวงศ์ ZINGIBERACEAE
ขมิ้น
ถิ่นกำเนิดและการกระจายพันธุ์
ในต่างประเทศ พบที่มาเลย์เพ็นนินซูลาร์ เขตร้อนทั่วไปในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เช่นเวียดนาม กัมพูชา ลาว จีนตอนใต้ เมียนมาร์ ในเขตมาเลย์เพ็นนินซูลาร์
ในประเทศไทย พบทุกภาค ที่ราบทั่วไป
ใบขมิ้น
สถานภาพ เป็นพืชในถิ่นกำเนิด อายุหลายปี
ลักษณะประจำพันธุ์
ต้น เป็นพืชล้มลุกมีเหง้าอยู่ใต้ดิน อายุหลายปี เปลือกนอกสีน้ำตาล เนื้อในสีเหลืองเข้ม จนถึงสีแสดจัด มีกลิ่นหอมเฉพาะตัว ลำต้นบนดินเป็นลำต้นเทียมที่แตกจากเหง้าใต้ดิน
ใบ ใบเดี่ยว เรียงสลับ รูปยาวรี ปลายใบแหลม โคนใบสอบเข้าเล็กน้อย ขอบใบเรียบ เกลี้ยง เส้นกลางใบเป็นสันชัดเจนทางท้องใบ ก้านใบโอบกันเป็นลำต้นเทียมดังในภาพ
ดอกขมิ้น
ดอก ช่อดอกแทงจากเหง้า เป็นช่อขนาดใหญ่ มีกลีบเลี้ยงสีเขียวอ่อนหรือเขียวแกมขาว รูปรี ปลายมน โคนกลีบสีขาว ปลายกลีบสีเขียวอ่อน กลีบดอกสีเหลืองอ่อน ปลายช่อสีชมพูอ่อน
ผล ไม่ติดผล
เหง้า อายุ 9-11 เดือนจึงใช้ประโยชน์ได้
กลีบเลี้ยง
สภาพพื้นที่ที่เหมาะสมและการขยายพันธุ์ ดินร่วนซุยระบายน้ำดี อากาศร้อน อุณหภูมิระหว่าง 25-38 ‘c มีความชุ่มชื้นสูงในเวลากลางคืน ขยายพันธุ์โดยใช้การแยกเหง้า
บันทึกผู้เขียนและผู้ถ่าย
เป็นพืชสมุนไพรใกล้ตัวที่แฝงมาในรูปของอาหาร เครื่องประทินผิว ดังนี้คือ
1.ปลูกเป็นไม้ประดับ ทำได้แต่ดอกไม่มีสีสันสวยเด่นเหมือนกระเจียวหรือฉัตรทอง
2.ปลูกเป็นพืชอาหาร เหง้าขมิ้น ใส่เป็นเครื่องเทศปรุงอาหาร ทั้งสดและแห้ง
เป็นผง ทำให้อาหารสีเหลืองน่ากินและมีกลิ่นหอมชวนกิน เช่นต้มไก่บ้านกับขมิ้นหอมกรุ่นชวนกิน
3.ปลูกเป็นพืชให้สี .ใช้เห้าทำสีเหลืองผสมอาหาร ขนม และให้สีย้อมผ้าสีเหลืองได้ดี
4.ปลูกเป็นพืชให้น้ำมันหอมระเหยปรุงแต่งเครื่องสำอาง ได้แก่นำมันขมิ้น (tumeric oik) 1.5-6.0% และสารผงสีเหลือง (Curcuminoids) 3-6 % ไม่ละลายน้ำ ช่วยขัดเซลล์ผิวที่เสื่อมสภาพ บำรุงผิวให้เนียน
5.ปลูกเป็นพืชสมุนไพร สรรพคุณมากมายดังนี้คือ
น้ำมัน ป้องกันยุงกัดและกำจัดลูกน้ำ รักษาโรคผิวหนัง ผื่นคัน แผลพุพองหรืออาการแพ้จากแมลงสัตว์กัดต่อย แก้ท้องอืด ท้องเฟ้อ จุกเสียดแน่น โรคกระเพาะ รักษาแผลในกระเพาะอาหารและลำไส้ ลดการอักเสบ
หัว ใช้รับประทานเป็นยาแก้ผอมเหลือง แก้ท้องร่วง ธาตุพิการ ท้องอืดเฟ้อ แก้เสมหะ แก้พิษโลหิต แก้ไข้ท้องมาน แก้โรคผิวหนัง ผื่นคัน ขับน้ำดี ดมแก้หวัด หยอดตาทำให้เย็นสบาย แก้ตาบวม ใช้ทาแก้คัน น้ำมันทาเป็นยาสมานแผล บำรุงผิว
ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา พบว่า
ฤทธิ์ในการฆ่าและไล่แมลง มีฤทธิ์ไล่มอดแป้ง ด้วงงวง กำจัดลูกน้ำ ป้องกันการวางไข่ของยุง ป้องกันยุงได้นาน 1.5-7.7 ชม.
ฤทธิ์ในการฆ่าเชื้อแบคทีเรีย ฆ่าเชื้อรา ยับยั้งการเจริญของเซลล์มะเร็ง ลดการอักเสบ ขับน้ำดี ต่อต้านปาราสิต การไม่ก่อการกลายพันธุ์
ฤทธิ์ในผลิตภัณฑ์เครื่องสำอาง ทำความสะอาดผิวและกำจัดอนุมูลอิสระได้
เหง้าขมิ้น
ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาและการทดสอบทางคลินิกของ Curcumin ได้แก่ ต้านการอักเสบ ที่ยับยั้งการสังเคราะห์ leukotrine B4 ยับยั้งการเกิด platelet aggregation ยับยั้ง fibrinolysis ยับยั้งการตอบสนองของ neutrophile ต่อสิ่งเร้าขบวนการอักเสบ ป้องกันการปลดปล่อย inflammatory mediators ป้องกันการอักเสบของตับ carbon tetrachloride และD-galactosamine ต้านการอักเสบของถุงน้ำดี ต้านการอักเสบของข้อ มีฤทธิ์ต้าน histamine โดยยับยั้ง trypsin หรือ hyaluronidase ฤทธิ์ในการรักษาแผล ฤทธิ์ต่อระบบไหลเวียนโลหิต ฤทธิ์ต้านมะเร็ง ฤทธิ์ในการฆ่าเชื้อแบคทีเรีย ฤทธิ์ในการช่วยขับลม และช่วยระบบย่อยอาหารดีขึ้น ฤทธิ์ช่วยลดปริมาณคลอเรสเตอรอลในเลือด