ดอกไม้เทศละดอกไม้ไทย
ต้น 68.กระดุมเงิน
โดย ธงชัย เปาอินทร์ เรื่อง-ภาพ
ชื่อสามัญ หญ้าตุ้มหู หญ้ากระจ่อน มณีเทวา หญ้าผมหงอก จุกนกยูง
ชื่อวิทยาศาสตร์ Eriocaulon henryanum Ruhle
ชื่อวงศ์ ERIOCAULACEAE
ถิ่นกำเนิดและการกระจายพันธุ์
ในต่างประเทศ พบตั้งแต่ จีนตอนใต้ เวียดนาม กัมพูชา ลาว พม่า
ในประเทศไทย พบตามภาคตะวันออกเฉียงเหนือที่ราบสูงดินทราย มีน้ำขัง
สถานภาพ เป็นพืชในถิ่นกำเนิด นำไปปลูกประดับในป่าอนุรักษ์ได้ทั้ง 2 ประเภท
ลักษณะประจำพันธุ์
ต้น ไม้ล้มลุกอายุปีเดียว ต้นเป็นเหง้าสั้น ๆ อยู่ใต้ผิวดิน สูง 5-20 ซม.
ใบ เดี่ยว ออกเป็นกระจุกเหนือดิน ชูจากเหง้าใต้ดิน กว้าง 0.5 ซม. และยาวไม่เกิน 10 ซม. ปลายใบเรียวแหลม โคนใบแผ่กว้าง และซ้อนกันเป็นกระทงทยอยขึ้นมา สีเขียว เกลี้ยงเป็นมัน
ดอก กระจุกแน่น ขนาดเล็กมาก สีขาว ก้านช่อจะออกตรงปลายสุดของลำต้นหรือเง่า ชูก้านสูงขึ้นมา 10-30 ซม. รูปก้านเรียวคล้ายก้านธูป และมีร่องลึก ๆ ตลอดตามแนวยาวของก้าน ในกลุ่มดอกจะมีกลีบดอกลักษณะคล้ายกาบรูปหอก ปลายแหลม เรียงซ้อนกันอยู่เต็ม และตามปลายขอบนั้น จะมีขนรุ่ยร่ายอยู่มากมาย ออกดอกตั้งแต่เดือนพฤศจิกายน-กุมภาพันธ์ ไม่มีกลิ่น
ผล แห้ง แตก เมล็ดเล็กมากๆ
สภาพพื้นที่เหมาะสมและการขยายพันธุ์
ชอบดินร่วนปนทราย ดินดี-ดินเลว ดินตามซอกหิน ปริมาณน้ำน้อย แสงแดดเต็มวัน อุณหภูมิ 15-35 ‘c ความสูง 500-1,600 ม. การขยายพันธุ์ นิยมเพาะเมล็ด แยกเหง้า ตั้งแต่หว่านเมล็ดจนถึงออกดอก ไม่มีรายงาน
บันทึกผู้ถ่ายและผู้เขียน
ถ่ายยาก เพราะขึ้นปะปนกับพืชอื่นๆ ต้องใช้การเลือกเฉพาะกลุ่ม และแยกต้นถ่าย ช่วงหนาวจนถึงต้นร้อน ตามภูสูงและภูหินต่ำแต่ชื้นแฉะตามธรรมชาติ เช่นที่ภูหลวง ผาแต้ม ภูผาเทิบ นิยมปลูกใช้ประโยชน์คือปลูกเป็นไม้ประดับดูเล่นเนื่องจากมีขนาดเล็ก เหมาะสำหรับนักเล่นพันธุ์ไม้แปลกที่จะปลูกลงกระถางเล็กๆ น่ารัก ปลูกเป็นพืชสมุนไพร ไม่ปรากฏรายงานการวิจัย