นกแก๊ก
โดย ธงชัย เปาอินทร์ เรื่อง-ภาพ
นกแก๊ก
ชื่อสามัญ Oriental Pied Hornbill, นกแกง
ชื่อวิทยาศาสตร์ Anthracoceros albirostris Shaw&Nodder,1807
ชื่อวงศ์ BUCEROTIDAE
ถิ่นกำเนิดและการกระจายพันธุ์
ในต่างประเทศ พบใน อินโดนิเซีย มาเลเซีย เวียดนาม กัมพูชา ลาว เมียนมาร์ บรูไน สิงคโปร์ อินเดีย ปากีสถาน บังคลาเทศ ภูฏาน เนปาล จีน
ในประเทศไทย พบในป่าป่าดิบ ป่าผลัดใบ ที่ราบถึงความสูง 1,400 เมตรจากระดับน้ำทะเลปานกลาง ภาคใต้พบในที่ราบต่ำใกล้น้ำและเกาะกลางทะเล
สถานภาพ เป็นนกประจำถิ่น พบบ่อย เป็นสัตว์ป่าคุ้มครองตาม พรบ.สงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พ.ศ.2535
ลักษณะทั่วไป
เป็นนกขนาด 70 ซม. ลำตัวมีขนสีดำ อกตอนล่างและท้องขนสีขาว หนังรอบตาและปากสีขาว ปากและโหนกใหญ่สีขาวงาช้างถึงเหลืองอ่อน ขณะบินเห็นปีกดำขอบขาวจากด้านล่าง ใต้หางดำ ปลายขาว ตัวผู้ มีแต้มสีดำตรงโหนกตอนหน้า ตัวเมียโหนกเล็กกว่า โนหกและปลายปากแต้มสีดำ โคนปากดำและน้ำตาลแดง
รอป้อนอาหาร
พฤติกรรม ออกหากินเป็นฝูง 4-5 ตัว กินลูกไม้ แมลง และสัตว์เลื้อยคลานเล็กๆ เสียงร้อง เสียงแหลมดัง “แก๊ก-แก๊ก-แก๊ก”ติดต่อกันคล้ายเสียงหมาเห่าหรือเสียงหัวเราะ ทำรังในโพรงต้นไม้ กว้าง 37 ซม.ยาว 46 ซม. สูงราว 150 ซม. ตัวผู้ตัวเมียผลัดกันฟักและหาอาหารมาป้อน ผสมพันธุ์ระหว่างเดือนมกราคมถึงเดือนมิถุนายน จึงบินได้ รวมเวลาประมาณ 92 วัน นกแก๊กวางไข่ครั้งละ 2 ฟอง ค่อนข้างกลมเปลือกไข่สีขาว ฟักไข่ราว 25-27 วัน เมื่อถึงฤดูฟักไข่ ตัวเมียจะฟักไข่ในโพรงที่ปิดปากโพรงเว้นไว้เพียงช่องป้อนอาหาร ตัวผู้จะบินไปหาอาหารแล้วบินมาพักต้นไม้ใกล้ๆโพรง เหลียวซ้ายแลขวา จนปลอดภัยจึงบินไปป้อนอาหารแล้วบินจากไปทันที
บันทึกผู้เขียนและผู้ถ่าย
ผู้เขียนถ่ายภาพได้จากบ้านด่านโงจนถึงหน่วยพิทักษ์อุทยานฯบ้านกร่าง เป็นต้นไม้มีโพรง และเฝ้ารอเวลาจนกว่านกแก๊กจะบินมาป้อนอาหาร แม้จะไม่ได้ภาพลูกนกในโพรง แต่ก็ได้พฤติกรรมของนกแก๊ก เมื่อเข้าป่าใดให้มองหาต้นไม้ที่มีโพรง มักพบเห็นนกแก๊กหรือนกกก หรือนกที่ไม่ทำรังอีกหลายชนิด ไม่อย่างใดก็อย่างหนึ่ง
นกแก๊กถ่ายได้ง่ายเพราะว่าตัวใหญ่ และพฤติกรรมเกาะนิ่ง นกแก๊กเป็นนกสะอาด ขณะฟักไข่ในโพรงเวลาจะถ่ายมูลจะหันก้นไปทางปากโพรงแล้วถ่ายแบบพุ่งปริ๊ดทะลุออกปากโพรง ประกอบกับกว่าพ่อนกแก๊กจะหาอาหารมาป้อนแม่ลูกจนอิ่ม ต้องบินไปกลับราวๆ 10 รอบ เฝ้ารอถ่ายได้เลย ไม่มีพลาด
นกแก๊กมีลิ้นนะ