ดอกไม้เทศและดอกไม้ไทย
ต้น 73.คาลล่า ลิลี่
โดย ธงชัย เปาอินทร์ เรื่อง-ภาพ
คาลลาลิลี่
ชื่อสามัญ Calla Lily,ทองกาญจนา,ยะฮูป,บัวบาง
ชื่อวิทยาศาสตร์ Zantedeschia aethiopica (L.) Spreng,1826
ชื่อวงศ์ ARACEAE
ถิ่นกำเนิดและการกระจายพันธุ์
ในต่างประเทศ พบที่แอฟริกาใต้
ในประเทศไทย พบที่เชียงใหม่ เชียงราย
การกระจายพันธุ์ ไปไกลถึงออสเตรเลีย ไทย จีน
สถานภาพ เป็นพืชต่างถิ่นกำเนิด นำเข้ามาปลูกประดับ
สถานะภาพ ต่างถิ่นกำเนิด ผสมได้หลายสายพันธุ์หลายชนิด ทำให้เกิดคาลา ลิลี่ ดอกสีต่างๆ สวยงามมาก
Table II: Descriptive features of Zantedeschia species inflorescences[6] |
|||
Species |
Spathe colour |
Flowering period |
Throat darkened |
Z. aethiopica |
white-pink |
late winter - late spring |
No |
Z. odorata |
white |
late winter - late spring |
No |
Z. albomaculata |
white-pale yellow-coral pink |
late winter |
Yes |
Z. albomaculata |
yellow |
summer |
Yes |
Z. valida |
cream |
summer |
Yes |
Z. elliottiana |
gold-yellow |
summer |
Yes |
Z. jucunda |
gold-yellow |
summer |
Yes |
Z. pentlandii |
lemon-chrome yellow |
summer |
Yes |
Z. rehmannii |
white-pink-maroon |
summer |
No |
Fruit: Beaked orange or red berries.[11]
ลักษณะประจำพันธุ์
คาล่า ลิลี่ มีทั้งประเภทไม้ยืนต้นซึ่งเป็นกลุ่มไม่พักตัว และประเภทไม้ลงหัวล้มลุกหรือเป็นพวกกลุ่มพักตัวในหน้าหนาว เป็นพืชออกดอกได้ตลอดปี ชนิดดอกขาว มีลักษณะดังนี้คือ มีหัวใต้ดิน ส่งลำต้นขึ้นสูง0.60-1 เมตร ก้านใบอวบน้ำยาว 45 ซม.ใบรูปหัวใจหรือเรียว ปลายแหลม พื้นเขียวลายขาวในเนื้อใบ ก้านใบสีเขียวมีร่องตลอดแบบใบผักตบชวา ลักษณะดอก มีกลีบเลี้ยงสีเขียวรูปกรวยควํ่า ปลายแยกเป็นแฉกหลายแฉก มีกลีบดอก 1 กลีบ ม้วนเข้าหากัน โดยปลายบานเป็นกลีบดอก ขอบกลีบดอก 2 ด้านเกยประกบกันเห็นชัดเจน ดูคล้ายๆดอกลิลลี่ ก้านดอกยาว 25 ซมรูป เกสรผู้อยู่กลางดอกด้านบน เมื่อแก่จะมีเกสรสีเหลืองตกใส่เกสรเมียที่อยู่ด้านล่าง ซึ่งมีเมือกเหนียวช่วยจับละอองเกสร ถ้าการผสมสำเร็จจะติดเมล็ด และเมื่อแก่เนื้อหุ้มผลจะเป็นสีส้ม กอคาลล่า ลิลี่ ให้ดอก 15-17 ดอก/ต้น/ปี ปลูกแล้วขยายกอได้ถึง 12-15 กอ
พื้นที่เหมาะสมและการขยายพันธุ์ ชอบแสงแดด แต่ในประเทศไทยปลูกในร่มเงาแสลนดำ 50-70% บนพื้นที่สูง 1,250 เมตรจากระดับน้ำทะเลปานกลาง อุณหภูมิระหว่าง 18-24 องศาเซลเซียส ดินร่วนระบายน้ำดี ถ้าน้ำขังหัวมักเน่า
การขยายพันธุ์เพื่อการปรับปรุงพันธุ์ นิยมเพาะด้วยเมล็ด แต่ถ้าปลูกเพื่อการตัดดอก นิยมปลูกด้วยหัว ระยะห่าง 12-15 ซม. ควรรองก้นหลุมด้วยปุ๋ยสูตร 15-15-15 และชุบหัวในน้ำยาฆ่าเชื้อก่อนปล่อยให้แห้งก่อนปลูก
บันทึกผู้เขียนและผู้ถ่าย
เห็นครั้งแรกที่แปลงทดลองปลูกไม้ดอกของวิทยาเขตกำแพงแสน มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ของดร.นิรันดร์ ยิ่งยวด คณะศึกษาศาสตร์ จึงเกิดความสนใจและเฝ้าติดตามจนไปถ่ายได้จากจังหวัดเชียงใหม่และเชียงราย จากคาลล่า ลิลี่สีขาวได้รับการปรับปรุงพันธุ์จนมีหลายสีเช่นสีแดง สีชมพู สีเหลือง สีปูนแห้ง สีม่วง ฯลฯ
เป็นดอกไม้ที่ปลูกและให้ดอกตลอดปี ดอกจะดกในหน้าร้อน ลดลงในหน้าฝน แต่หน้าหนาวก็ออกดอกให้ได้ชม ประการสำคัญเมื่อปลูกไป 1 หัวแตกเป็นต้นแล้วสามารถขยายกอออกไปได้เองถึง 12-15 กอ ทำให้การปลูกครั้งเดียวได้ชมดอกหลายครั้งทั้งปี