ท่องแดนแผ่นดินธรรม
วัดห้วยทรายขาว อ.ภูกามยาว จ.พะเยา
โดย ธงชัย เปาอินทร์ เรื่อง-ภาพ
ผมเคยทำงานที่สวนสักห้วยแม่หยวก อ.งาว จ.ลำปาง ตั้งอยู่ริมถนนสายลำปาง-พะเยา-เชียงราย ฝั่งซ้ายขาขึ้น เมื่อปีพ.ศ.2517 รัศมีการเดินทางของผมจึงเริ่มต้นที่สวนสักห้วยแม่หยวกขึ้นไปทางบ้านแม่กา แม่ต๋ำ กว๊านพะเยา เมืองพานและเชียงราย เวลาผ่านเลยมานานถึง 41 ปี กว่าๆ ถึงได้โอกาสเดินทางไปท่องเที่ยวจังหวัดเชียงรายด้วยเส้นทางสายนี้ (ถนนพหลโยธิน) ถือว่าโชคดีที่เอารถยนต์ไปกันเอง
ท่องเที่ยวจนหมดเวลา จึงเดินทางกลับตามเส้นทางเดิม ผ่านกว๊านพะเยาแห่งอดีตรักมากมายที่ฝังใจไม่มีวันลืม เข้าเขตมหาวิทยาลัยพะเยาจึงได้เห็นความเปลี่ยนแปลง อาคารสิ่งก่อสร้างประเภทอพาร์ทเม้นท์ บ้านเช่า อาคารพาณิชย์ สิ่งอำนวยความสะดวกนานับการเปลี่ยนไป เจริญจนจำองค์ประกอบอื่นแทบไม่ได้
และแล้วก็ต้องเบรกรถกะทันหันเพื่อจอดแล้วถอยหลังกลับไปยังวัดห้วยทรายขาว ตั้งอยู่ฝั่งขวาถนนพหลโยธินขาล่อง ปัจจุบันนี้อยู่ในเขตการปกครอง ตำบลห้วยแก้ว อำเภอภูกามยาว จังหวัดพะเยา ด้วยว่า วัดห้วยทรายขาวมิได้เหมือนดังแต่ก่อน หากแต่ได้มีการก่อสร้างพุทธสถานจนแปลกตาน่าสนใจ สะดุดตาว่างั้นเถอะครับ
พระครูวิมล ขันตยาภรณ์ ตำแหน่งเจ้าคณะตำบลห้วยแก้ว และดำรงตำแหน่งเจ้าอาวาสวัดห้วยทรายขาวด้วย เล่าว่าวัดนี้สร้างมาตั้งแต่ปีพ.ศ.2492 เพื่อสืบทอดพระศาสนาตามปกติทั่วๆไป ต่อมาได้มีจิตศรัทธามากมายถวายจตุปัจจัยมากมายให้สร้างพุทธสถานแปลกตา เป็นจุดเด่นของถนนเส้นนี้เลยทีเดียว
พุทธสถานที่เห็นในภาพดังต่อไปนี้ เป็นที่น่าสนใจแก่พุทธบริษัทที่ผ่านไปมามากมาย จะผ่านเลยไปนั้นยาก ส่วนใหญ่จึงหยุดรถแล้วถอยหลังกลับมาชม เมื่อเข้ามาชมแล้วก็ได้กราบไหว้เติมมงคลเสริมดวงชะตา ได้พักรถไปในคราวเดียวกัน ในช่วงเวลานั้น ไม่พบพระสงฆ์สักองค์เดียว ไม่แน่ใจว่าไปกิจนิมนต์หรือจำวัด
ตำนานวัดห้วยทรายขาวกล่าวว่า พ.ศ.2400 หนานอริยะและแม่มัง ได้อพยพจากบ้านลวงเหนือ อำเภอดอยสะเก็ด จังหวัดเชียงใหม่ มาตั้งบ้านเรือนที่หมู่ 5 ตำบลทรายขาว อำเภอภูกามยาว(พาน) จังหวัดเชียงราย ต่อมาปีพ.ศ.2436 พ่ออุ้ยตา แม่อุ้ยป้อ อระยะมัง ผู้บุตรมีฐานะความเป็นอยู่ดีมีสตางค์ จึงได้ย้ายวัดมาตั้ง ณ สถานที่ปัจจุบันนี้
วัดห้วยทรายขาว สังกัดมหานิกาย ได้พัฒนาเรื่อยมาจนถึงยุคที่กำนันวุฒิ –นายมีชัย นราดุล ได้ร่วมกันบริจาคเงินสมทบทุนเพื่อการพัฒนาวัด อันเป็นการอุทิศให้กับญาติผู้ล่วงลับไปแล้ว ได้แก่ คุณพ่อกำนันหมื่นชัย คุณแม่บัวเขียว นราดุลย์ คุณศรีสกุล นราดุลย์ คุณบัวลอย สุขเกษม คุณบัวนาค นราดุลย์ คุณอำพร จันทรเขต คุณครูนภา ชัยมงคล คุณวาณีย์ สุขไสบูลย์ เมื่อพ.ศ.2543
ฝั่งตรงข้ามวัดห้วยทรายขาว เป็นบ่อน้ำร้อนที่ประชาชนคนชอบอาบน้ำแร่ชอบที่จะมาลงอ่างน้ำร้อนแห่งนี้ เป็นแหล่งท่องเที่ยว/พักผ่อนหย่อนใจระดับท้องถิ่น
พระพุทธรัตนปฏิมากรศักดิ์สิทธิ์