หน้าแรก
เว็บบอร์ด
บทความ
รวมรูปภาพ
ติดต่อเรา
ข่าวสาร
ดอกไม้เทศและดอกไม้ไทย
ต้น99.เบญจมาศ
โดย ธงชัย เปาอินทร์ เรื่อง-ภาพ
ชื่อสามัญ เก็กฮวย ดอกขี้ไก่ เบญจมาศหนู chrysanthemum
ชื่อวิทยาศาสตร์ Dendranthemum grandiflora Ramat.
ชื่อวงศ์ ASTERACEAE
ถิ่นกำเนิดและการกระจายพันธุ์
ในต่างประเทศ พบว่าเบญจมาศเป็นพืชพื้นเมืองของ จีน ญี่ปุ่น
ในประเทศไทย นำเข้ามาปลูกประดับและปลูกตัดดอก ทั่วไป
การกระจายพันธุ์ ปัจจุบันเบญจมาศกระจายพันธุ์ไปทั่วโลก มีการผสมข้ามสายพันธุ์จนได้ดอกที่แตกต่างและสีที่แปรเปลี่ยนไปจากสีเดิม กลายเป็นดอกไม้ที่มีสีสันหลากหลายรูปแบบของสี
สถานภาพ พืชล้มลุกอายุหลายปี ต่างถิ่นกำเนิด นำเข้ามาปลูกประดับและเชิงพานิชย์
ลักษณะประจำพันธุ์
ต้น ลำต้นแข็งเป็นเหลี่ยม มีขนสั้นๆสีขาวนวล มีกลิ่นหอม สูง 30-120 ซม. ซึ่งขึ้นอยู่กับสายพันธุ์ที่แตกต่างกัน
ใบ ใบเดี่ยวเรียงสลับรอบต้น ก้านใบยาว 1-2 ซม. รูปไข่หรือรูปรีหรือแตกต่างตามสายพันธุ์ที่ผสมใหม่ รวมทั้งมีขนาดแตกต่างกัน กว้าง 2.5-4 ซม. ยาว 5-7 ซม แปรเปลี่ยนไปตามสายพันธุ์เป็นหลักด้วย โคนใบสอบเข้า หลังใบสีเขียว เกลี้ยง ท้องใบมีขนสีขาวหรือเทา นุ่ม ขอบใบหยักเว้าแบบขนนกแตกต่างกันกว้างขวางตามลักษณะสายพันธุ์ เส้นแขนงใบออกตรงข้ามหรือเยื้องเล็กน้อย ปลายเส้นจดปลายหยัก ข้างละ 3-5 เส้น
ใบของแต่ละสีแตกต่าง
ดอก ออกเป็นกระจุก มักออกเป็นช่อ ขนาดและรูปร่างแตกต่างกัน ประเภท Head เกิดจากการรวมดอกย่อย 2 ชนิด กลีบดอกชั้นนอกเป็นกลีบดอกตัวเมีย ไม่มีเกสรตัวผู้ กลีบดอกชั้นในเป็นดอกสมบูรณ์เพศมีทั้งเกสรตัวเมียและตัวผู้ กลีบดอกทั้งสองชั้นรูปกลีบและขนาดแตกต่างกันมากตามสายพันธุ์ ขนาดดอกบานเต็มที่ 2-3 ซม. หรืออาจจะมากกว่า หรือมากกว่า ก้านดอกตอนปลายใหญ่ มีขน ริ้วประดับมักเรียงกันเป็นรูปถ้วย แต่ละกลีบมีขน แผ่กว้าง ยาว 6-9 มม.หรือมากกว่านี้ กลีบดอกมีสีสันหลายสีสัน เช่นสีขาว เหลือง ชมพู แดง ม่วง น้ำตาล หรือสีผสม ขึ้นอยู่กับสายพันธุ์
ผล แห้ง เป็นสัน เกลี้ยง เมล็ดขนาดเล็ก 50,000-70,000 เมล็ดต่อออนซ์
เมล็ดเบญจมาศ
สภาพที่เหมาะสมและการขยายพันธุ์
เบญจมาศเป็นพืชไม้ดอกประดับที่ได้รับความสนใจมาก มีการศึกษาวิจัยหลายแง่มุม เพื่อการพัฒนาพันธุ์ สีสัน การปลูกบำรุง มากที่สุด โดยมีสภาพพื้นที่ที่เหมาะสมดังนี้คือ
ชอบดินร่วน ระบายน้ำดี แต่อุดมสมบูรณ์ น้ำพอเพียงแต่ต้องไม่เกินพอ เช้า-เย็น แสงแดด จำนวนแสงต่อวัน < 14.5 ชม.กลางคืนมืด >9.5 ชม. เบญจมาศจะเกิดตาดอก
ดอกจะพัฒนาเป็นดอกสมบูรณ์ถ้าจำนวนแสงกลางวัน < 13.5 ชม. หรือกลางคืน . 10.5 ชม. (ค.ศ.1948)
ถ้าตามธรรมชาติ จะสูงขึ้น ใบมากขึ้น แต่พอเข้าฤดูหนาวกลางวันสั้น จะเกิดตาดอก ทุกวันนี้ การปลูกเบญจมาศควบคุมเรื่องอัตราการเจริญเติบโตและการเกิดดอกได้ทั้งปี
อุณหภูมิ ออกดอกช้า ถ้าอุณหภูมิกลางคืน สูงหรือต่ำกว่า 15.6°ซ
ความสูง ไม่มีรายงาน แต่เท่าที่เห็นปลูกได้ตั้งแต่ที่ราบจนถึงบนภูเขาสูงมากกว่า 1,000 ม.จากระดับน้ำทะเลปานกลาง เช่นที่ดอยอ่างขาง ดอยอินทนนท์ เชียงใหม่ หรือ ดอยตุง เชียงราย
การขยายพันธุ์ ทำได้หลายแบบเช่น เพาะเมล็ดในกระบะ จำนวนวันที่ใช้ในการงอก 15-20 วัน แบ่งกอ เสียบกิ่ง ปักชำใบ ที่มีตาติดมาด้วย ปักชำกิ่งยอด ได้รับความนิยมมากที่สุด เพราะเบญจมาศแตกรากง่าย
บันทึกผู้เขียนและผู้ถ่าย
เบญจมาศเป็นดอกไม้ที่ถ่ายรูปได้ง่าย ถ่ายได้สวย และได้เห็นความอลังการของดงดอกเบญจมาศ ซึ่งสามารถปลูกเพื่อ
1.ปลูกเป็นไม้ประดับ ทำได้หลากหลายรูปแบบ ทั้งลงแปลง ลงกระถาง
2.ปลูกเป็นไม้ตัดดอก ได้รับความนิยมเพราะลักษณะของก้านช่อดอกแข็งแรง ดอกสวยและหลากหลายลีลา ความต้องการของตลาดสูงและสม่ำเสมอ มีการพัฒนาสายพันธุ์กว้างขวาง หลากหลาย รูปแบบการปลูกพัฒนาเหมาะสม ปลูกได้แทบจะตลอดปีและทุกจังหวัดของประเทศไทย การบรรจุผลิตภัณฑ์และการขนส่งสะดวก สวยงาม รวดเร็ว ทันต่อสถานการณ์และความต้องการของตลาด ให้ผลผลิตและผลตอบแทนทางเศรษฐกิจสูงและสม่ำเสมอ
3.ปลูกเป็นพืชสมุนไพร เบญจมาศมีสรรพคุณมากมายหลายประการคือ
ไม่ระบุส่วนที่ใช้ แก้โรคตับ ไขข้ออักเสบ โรคตามืดในเวลากลางคืน โรคประจำเดือนมาไม่ปกติ ปวดหัว วิงเวียนศีรษะ หูอื้อ ป้องกันผมไม่ให้หงอก เป็นยาขับลมในลำไส้ เจริญอาหาร บำรุงเส้นประสาท สายตา
ใบและลำต้น ใช้ภายนอกโดยตำเป็นยาพอกแผลน้ำร้อนลวกและโรคผิวหนังอื่นๆ
ใบและดอก น้ำคั้นใส่บาดแผล น้ำต้มแก้โรคนิ่ว โรคเกี่ยวกับต่อมน้ำเหลือง วัณโรค มีรสขมเล็กน้อยจนถึงมาก