แอบดูปูก้ามดาบ ริมฝั่งแม่น้ำเพชรบุรี
สาวภูไท
เสียงนกบางชนิดดังลงมาจากต้นไม้สูง ๆ ปลุกโลกยามเช้าให้ฟื้นตื่นจากการหลับใหล ระดับน้ำหน้ากระท่อมที่พักลดระดับลงเหมือนจะเปิดโอกาสให้ดินได้หายใจ สะพานที่ทอดยาวอยู่ท่าน้ำดูสูงขึ้นมาด้วย ส่วนบันไดกลับตั้งอยู่บนโคลนเลนริมฝั่งแม่น้ำเพชรบุรี และไม่จุ่มอยู่ในน้ำเหมือนที่เห็นเมื่อคืน
“นกอะไร”
ฉันก้าวเท้าไปตามสะพานไม้ที่ทอดผ่านร่มลำพูสู่ท่าน้ำ ดูเหมือนฉันจะทำให้
นกตกใจจนบินหายไปหมด
แต่...เอ๊ะ มีแมลงอะไรมากมายบนพื้นดินสีดำใต้สะพาน
ฉันนั่งลง มองดูพื้นโคลนเลนที่ถูกน้ำแช่อยู่แต่เมื่อคืน บัดนี้มีแต่ดินสีดำคล้ำเต็มไปด้วยรูเล็ก ๆ ที่เจ้าสัตว์เล็ก ๆ วิ่งลงไปหลบหาย ครั้นเรานั่งนิ่ง ๆ มันก็ค่อย ๆ โผล่ส่วนที่ฉันเห็นเป็นคล้ายปีกสีขาว ๆ เหลือง ๆ มีบ้างที่เป็นสีแดง และน้ำเงิน ออกมาก่อน
ฉันแทบหยุดหายใจ
สิ่งที่โผล่ออกมาที่แท้เป็นก้ามของปูเจ้าของรู ฉันแปลกใจลุกขึ้นชะโงกหน้าลงไป เจ้ากรรมเสียงสะพานไม้ขยับไหว เจ้าของรูทั้งหลายหายวิบลงไปอีก ต้องตั้งสติรอคอยกันใหม่จึงจะได้ชมปูอีกที
มันค่อยโผล่ออกมาแล้ว โผล่ออกมาพร้อม ๆ กัน เหมือนตอนมันหายลงรูก็ลงไปพร้อม ๆ กัน นี่จะเรียกว่าหมู่บ้านปูสามัคคีก็ได้หละเนาะ
“ปูก้ามดาบ” เสียงใครบางคนบอก เป็นปูตัวเล็ก ๆ แต่มีก้ามใหญ่โตเกินตัวจนดูตลก ที่เห็นเป็นสีต่าง ๆ ก็คือส่วนที่เป็นก้ามของมันนี่เอง มันชูขึ้นตลอดเวลาราวกับจะอวดเบ่งในเหล่าปู หรือเหล่าศัตรูของมัน
“เบ่งก้าม” ฉันคิดขำ ๆ ขณะนั่งนิ่งเกรงอกเกรงใจจะไปรบกวนปู
ท่ามกลางรากที่โผล่ขึ้นเหมือนหลักปักเลนของต้นลำพู มีรูอยู่กระจัดกระจาย
เจ้าของรูค่อย ๆ โผล่ออกมาให้เห็น รูโน้นก็มี รูนี้ตัวใหญ่กว่า รูโน้นก้ามเล็กนิดเดียวนั่นคือนางตัวเมีย มักมาเงียบ ๆ ไม่มีบทบาทเกเรอวดเบ่งเหมือนเจ้าก้ามใหญ่ ในทันทีที่โผล่ออกมาเจออีกตัวบ้านใกล้รูเคียง มันก็จะต้องชูก้ามขึ้นปะทะกัน แล้วจะมีตัวหนึ่งถอยปล่อยให้เจ้าก้ามใหญ่แบกก้ามเดินผ่านไปโดยดี เป็นอย่างนี้อยู่ขวักไขว่ไปตามประสาปูจนคนดูเหนื่อยไปเอง
ก้ามโต ๆ นั้น จะโตเพียงก้ามเดียวนะ ยกขึ้นมาคล้ายคนใช้แขนป้องหน้ายังไงยังงั้นเลย เป็นการแสดงความเจ้าเป็นเจ้าของอาณาเขต ข่มศัตรู หรือชูอวดสาวปู
“ชุบแป้งทอดก็อร่อยนะพี่”
เจ้าเปิ้ลผู้เป็นน้องสะใภ้ของฉัน และเป็นลูกสาวคุณยายลำดวนเจ้าของบ้านพักริมฝั่งแม่น้ำเพชรบุรี นี้บอก
แต่ใครจะมีปัญญาไปจับมันได้นะ วิ่งเร็วราวกับมีปีกออกอย่างนั้น บริเวณที่มันอยู่ก็เป็นดินโคลนเละออกปานนั้น
ฉันได้แต่ถอนใจละสายตาจากปู หันไปมองสายน้ำที่เรียบเป็นกระจกอยู่ตรงหน้า นาน ๆ จะมีเรือผ่านมาสักลำ ฝั่งตรงกันข้ามโน้นคือที่ตั้งของวัดคุ้งตำหนักที่ซึ่งมีตำนานว่าเมื่อครั้งแผ่นดินของสมเด็จพระเจ้าเสือแห่งกรุงศรีอยุธยา พระองค์เคยมาสร้างตำหนักพักที่ตรงนั้น ที่ที่เป็นที่มีวัดคุ้งตำหนักในปัจจุบัน ตำนานเล่าว่าพระองค์ทรงโปรดการเสวยปลากระโห้เป็นที่สุด ถึงขนาดออกประกาศห้ามราษฎรกินปลากระโห้เลยทีเดียวและทรงโปรดการตกเบ็ด การที่ทรงมาพักแรมที่คุ้งตำหนักนี้ก็มาตกเบ็ดนั่นเอง
พื้นแผ่นดินถิ่นนี้ช่างอุดมสมบูรณ์ สัตว์บก สัตว์น้ำทั้งหลายมีมากมาย มาจนปัจจุบัน ก็ดูเอาซีชาวบ้านร้านถิ่นเพียงขุดดินกักน้ำเอาไว้ยามน้ำขึ้น ก็จะมีกุ้งหอยปูปลาลาขึ้นมากับน้ำตามธรรมชาติให้จับกิน จับขาย ได้สบาย ๆ
สำหรับปูก้ามดาบนั้นมิต้องกักขังอะไรเลยเธอก็มาสร้างรูอยู่กันเป็นฝูง ๆ เป็นหมู่บ้านปูสามัคคีอย่างที่ว่า ในยามน้ำลด วันละสองเวลาอยู่แล้ว มันง่ายจนไม่มีใครอยากกกินนั่นแหละวันนี้เราจึงกินกั้งแทนค่ะ
ปูก้ามดาบ ชื่ออังกฤษ White – palm Fiddler Crab
ชื่อวิทยาศาสตร์ UCA SPP.
วงศ์ OCYPODIDAE
oooooo