ไปดูคนด่านเกวียนเขาปั้นดินให้เป็นเงิน โดยป่าน ศรนารายณ์ เรื่อง/ภาพ-ธงชัย เปาอินทร์

                                                ไปดูคนด่านเกวียนเขาปั้นดินให้เป็นเงิน         

                                                                                        โดยป่าน ศรนารายณ์ เรื่อง/ภาพ-ธงชัย เปาอินทร์

            เพลงปั้นดินให้เป็นดาวของธานินทร์ อินทรเทพเคยดังกระฉ่อนเมื่อ 40 ปีที่แล้ว แต่ที่ด่านเกวียน อำเภอโชคชัย จังหวัดนครราชสีมา เขาดังด้วยความจริงและความสามารถ "ปั้นดินให้เป็นเงิน" รวยกันมายาวนาน และจะยังร่ำรวยกันไปอีกนานแค่ไหน บอกไม่ได้ ได้แต่คอยติดตามไปดู เขาทำอะไรกันอยู่หรือ ถึงได้ชื่อว่า ปั้นดินให้เป็นเงิน

            ด้วยรถยนต์จากกรุงเทพมุ่งสู่จังหวัดนครราชสีมา (ถนนสาย24) พอรถยนต์ถึงอำเภอโชคชัย มีป้ายบอกทางว่าให้เลี้ยวซ้ายไปบนถนนสาย 224 โชคชัย-อ.เมือง นครราชสีมา ผ่านบ้านท่าศาลาก็เตรียมตัวได้เลย เบื้องหน้าเป็นทางเข้าหมู่บ้านด่านเกวียนอันเลื่องชื่อ ปากทางเข้ามีเสาป้ายบอกชื่อหมู่บ้านเป็นไหมีหูสองใบ อลังการ 

            ถนนราบเรียบเลาะไล่ไปเรื่อยๆ สองฝั่งของถนนมีร้านขายเครื่องปั้นดินเผามากมายก่ายกอง สารพัดรูปปั้น มีทั้งขนาดใหญ่บะเห่ง และมีเล็กกระจิ๋วหลิ๋ว มีทั้งดูแล้วน่ารัก  น่าขบขัน และมีทั้งจริงจังเหมือนรูปปั้นเกจิอาจารย์  ส่วนเครื่องใช้ไม้สอยที่เกิดจากดินปั้นนั้นก็มีมากมายให้เลือกนำกลับไปใช้ในครัวเรือนได้ มีกระทั่งครกตำส้มตำขนาดยักษ์

            กลางหมู่บ้านมีศูนย์การเรียนรู้ เป็นแหล่งที่เปิดให้นักท่องเที่ยว นักศึกษา องค์กรต่างๆนำคณะเข้ามาศึกษาและดูงาน มีบริการทั้งความรู้จากผู้อำนวยการศูนย์และวิทยากรเพียงพร้อมด้วยความรู้  แถมมีเครื่องดื่มบริการเป็นการต้อนรับด้วย หิวกาแฟก็มีกาแฟมาบริการ เยี่ยมยอดของการสนองความต้องการ เป็นเครื่องแสดงให้เห็นถึงความร่วมรักสามัคคีของชุมชน และเป็นหน้าตาของชุมชนคนด่านเกวียน

            ว่ากันว่า บ้านด่านเกวียนนั้นก่อกำเนิดมาจากการที่พ่อค้าวัวพ่อค้าควายจากบุรีรัมย์ สุรินทร์ ศรีสะเกษ ร้อยเอ็ด อุบลราชธานี ต้อนมาถึงจุดนี้แล้วมักจะหยุดพัก ตั้งกองคาราวานเกวียน และยังขุดดินที่เกิดจากการกัดเซาะตลิ่งของแม่น้ำในบริเวณใกล้เคียง นำมาปั้นแต่งรูปเพื่อนำกลับไปใช้ยังบ้านเมืองของตนเอง โดยเลียนแบบการปั้นจากพวกข่า(ชนชาติข่า) แต่ไม่มีหลักฐานแน่ชัดว่าบ้านด่านเกวียนตั้งถิ่นฐานกันเมื่อไร

            เรื่องของคนด่านเกวียน จะเป็นมาอย่างไร และทำไมจึงเกิดเป็นอาชีพได้อย่างยั่งยืนเฉกเช่นทุกวันนี้ นายสมพงษ์และนางสำราญ แนบกระโทก  อายุ 51 ปี สองผัวเมียอยู่บ้านเลขที่ 13/2 ม.7 บ้านด่านชัย ตำบลด่านเกวียน อำเภอโชคชัย จังหวัดนครราชสีมา ฟื้นความหลังให้ฟังว่า

             "เกิดมาก็เห็นพ่อแม่และเพื่อนบ้านทำกันมาอย่างนี้ ส่วนใหญ่ปั้นโอ่ง  ไหใส่ปลาแดก(ร้า) น้ำปลา  ผักดอง เตาหุงข้าว หม้อดิน และที่ขาดไม่ได้คือ ครก  ดินก็ใช้เกวียนไปบรรทุกมาจากริมฝั่งแม่น้ำ ดินเหนียว สีแดงซะส่วนใหญ่ การปั้นและเผาเตาแบบหลังเต่าก็มีอยู่สองอย่างคือเผาดำกับเผาแดง เมื่อก่อนนี้ไม่รู้เรื่ององศาหรอก กะกะเอา ด้วยความชำนาญมากกว่า"

             "ต่อมาเมื่อสักสิบกว่าปีมานี้ เริ่มมีการใช้ปรอทวัดความร้อน ถ้างานแดงก็อยู่อุณหภูมิ 700 องศาเซลเซียส  แต่ถ้าเป็นงานดำก็ 1,200 องศาเซลเซียส   ดินที่ซื้อมาก็เป็นรถอีแต๋น ราวๆ 1,000 บาท/ลำ ถ้าจะเผาเตาหนึ่งต้องใช้ดินมาปั้น 2-3 คันรถ ถึงจะได้ผลิตภัณฑ์เต็มเตา ส่วนไม้ฟืนก็ซื้อจากพ่อค้าที่ไปตัดมาขาย  ต้องซื้อแล้ว ไม่มีป่าไม้ให้ไปตัดฟืนได้อย่างแต่ก่อน ตันละ 1000-1500 บาทแล้วแต่ว่าจะหาซื้อได้ยากหรือง่าย" 

             "การปั้น การวาดลวดลาย การเคลือบ จ้างเป็นชิ้นงาน  ราคาไม่ค่อยเปลี่ยนแปลง ต้นทุนต้องค่อนข้างคงที่ ราคาขึ้นอยู่กับชิ้นงานเล็กหรือใหญ่ น่าจะอยู่ได้ทั้งคนจ้างและคนรับจ้าง ไม่งั้นก็เจ๊งกันไปข้างหนึ่ง(หัวเราะ) โอย ลูกมี 3 คน จนถึงวันนี้ยังไม่รู้เลยว่า ลูกคนไหนจะสืบทอดมรดกเตาเผาเครื่องปั้นนี้เลย"

            "สิบกว่าปีหลังมานี้เกิดการเปลี่ยนแปลงมาก ที่เคยปั้นโอ่งน้ำก็เลิกกันไปหมด ครกยังปั้นกันอยู่และปั้นมากขึ้นด้วย ที่มีออร์เดอร์มากเลยก็ตุ๊กตุ่นตุ๊กตา ของใช้ตกแต่งสวนหย่อม  สีสันก็ฝึกทากันไปตามแต่ช่างเขาจะวาดหรือิที่เขาสั่งมา  เตาเผาหรือ  จ้างเขาสร้างเตาหนึ่งๆก็ตกแสนบาท ประกอบด้วยซื้ออิฐมาก้อนละ 6 บาท ค่าจ้างก่อสร้างอีกก้อนละ 6 บาท เตาหนึ่งใช้อิฐราวๆ 5,000 ก้อน  อายุการใช้งานก็มากกว่า 10 ปี"

            ฟังคุณสมพงษ์และคุณสำราญเล่าแล้วก็รู้กันเสียทีว่า คนบ้านด่านเกวียน(ตำบล)เขามีอาชีพมั่นคง ยืนยาวมาได้ไกลขนาดนี้ ก็เพราะว่า เขาปั้นดินให้เป็นเงิน ไม่มัวแต่ไปร้องเพลงของคุณพี่ธานินทร์ อินทรเทพ ปั้นดินให้เป็นดาว อยู่นะซี 

            ที่ไปได้เรื่องราวมาเล่าสู่กันฟังก็ด้วยความกรุณาของ ผอ.ศุภกิจ พลจันทร์ ผอ.กองการตลาดภาคตะวันออกเฉียงเหนือและผอ.อภิชาติ อินทร์พงศ์พันธ์ ผอ.ภูมิภาคภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ของการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทยครับขอขอบคุณมา ณ ที่นี้