หน้าแรก
เว็บบอร์ด
บทความ
รวมรูปภาพ
ติดต่อเรา
ข่าวสาร
ประเพณีการแข่งขันตะไลลอดบ่วงที่บางตะไนย์
อ.ปากเกร็ด จ.นนทบุรี
โดยธงชัย เปาอินทร์ เรื่อง-ภาพ
ตะไล เป็นอุปกรณ์สงครามชนิดหนึ่งที่ใช้จุดเพื่อเตือนให้รู้ว่า กำลังมีข้าศึกบุกเข้ามาแล้ว ในขณะเดียวกัน ตะไล เป็นเครื่องประกอบพิธีฌาปนกิจศพร่วมกับเครื่องประกอบอีกหลายอย่าง และในช่วงเวลารื่นเริงเถลิงศกใหม่แบบชาวรามัญ ตะไลเป็นเครื่องเล่นหนึ่งที่สร้างสีสันได้อย่างน่าพิศวง
ผมได้รับเชิญจากเพื่อนชาวรรามัญให้ไปชมการแข่งขันตะไลลอดบ่วงที่ องค์การบริหารส่วนตำบลบางตะไนย์ อำเภอปากเกร็ด จังหวัดนนทบุรี เมื่อคืนนี้(14เมย.54) ตะลึงจังงัง
หลวงพี่สำราญเจ้าแห่งการแข่งขันลูกหนู
ได้พบพระสำราญแห่งวัดบางโพธิ์ใน พระผู้คร่ำหวอดกับศิลปะ วัฒนธรรม ประเพณี หลากหลายของชาวรามัญ(มอญ) โด่งดังมากก็การแข่งขันลูกหนูของชาวรามัญ และก็ด้วยความชอบเล่นเครื่องเล่นประเภทเหล่านี้ พลุ ตะไล ไฟเพนียง ลูกหนู จึงทำให้เกิดอุบัติเหตุจนมือสองข้างของท่านพิการไป เหลือเพียงท่อนแขนกับสมองและความคิดสร้างสรรค์ที่เหลืออยู่ ท่านกำลังพูดคุยอยู่กับญาติโยมหน้าลานกว้างๆสัก 1 ไร่หน้าที่ทำการ อบต.บางตะไนย์
ลานแข่งขันตะไลลอดบ่วงและทีมเข้าแข่งขัน(นายกเอ-ขวา)
ท่านได้พาไปพบนายกองค์การบริหารส่วนตำบลบางตะไนย์ ซึ่งยังหนุ่มแน่น อายุเพียง 39 ปีเท่านั้น ท่านมีชื่อเล่นว่า เอ (ธนิต สุขทอง)และปลัดอบต.นายพรชัย ไขสกุล แต่ด้วยเวลางวดเข้ามาท่านหลวงพี่สำราญจึงเข้าประจำฐานของท่าน "พิธีกรการแข่งขันตะไลลอดบ่วง" แล้วท่านก็พาเราล่องลอยไปในเกมส์ที่สร้างสรรค์จากเครื่องเล่นไฟชนิดหนึ่งอย่างน่าทึ่ง
พี่น้องชาวบางตะไนย์และพื้นที่ใกล้เคียง
สนามกว้างๆนั้นมีเชือกขึงตึงเปรี๊ยะ แต่ละช่วงมีสุ่มไก่ชนแขวนอยู่ 3 ใบ มุมหัวท้ายเชือกเป็นตุงหรือธงตามแบบอย่างชาวรามัญแขวนอยู่ด้วย ความสูงของ"บ่วง"ราวๆ 5-6 เมตร มีการสมัครเข้าแข่งขันจากชาวรามัญมากหน้าหลายตา มาจากชุมชนชาวรามัญในท้องถิ่นบางตะไนย์ก็มีอยู่หลายทีม มาจากสระบุรีก็มี ล้วนแต่งตั้งชื่อทีมมาอย่างน่าสนุกสนาน
ผู้ชมพร้อมแล้ว เตรียมการแข่งขัน
ต้องขออธิบายสักนิดก่อนว่า ตะไล เดิมทำด้วยไม้ไผ่รวกกลวงขนาดกว้าง 2-3 ซม.ยาว 10-12 ซม. อัดด้วยเชื้อประทุแบบเดียวกับพลุ หรือไฟเพนียง เจาะรูตรงกลางท่อน ส่วนหัวท้ายลำไผ่ท่อนนี้วงด้วยไม้ไผ่เหลาบางๆเสมือนว่าเป็นปีก รูที่เจาะมีใส้เล็กๆต่อเข้าไปในตัวตะไล เมื่อจุดตะไลแล้วจะคว่ำรูที่ติดไฟลง แล้วรอสักครู่จนแรงดันจากเชื้อประทุแรงขึ้น จึงปล่อยให้พลังขับดันพาตะไลขึ้นสู้ท้องฟ้า แต่วันนี้ทำด้วยท่อพีวีซีขนาด 4 หุนแทนแล้ว (ดูรูปประกอบ)
ตะไลยุคพลาสติกและกองเชียร์
เชื่อประทุของพลุ ตะไล ไฟเพนียงเหมือนๆกัน ประกอบด้วยดินประสิว กำมะถันและถ่านไม้ ที่ตำจนเป็นผง กรอกใส่กระบอกของตะไลแล้วค่อยๆกระทุ้งทีละนิดจนได้มาตรฐานที่จำเป็น ตำแรงไปอาจแตกกลางอากาศ ตำค่อยน้อยไปก็อาจไม่มีแรงขับดันพอ เป็นภูมิปัญญาเฉพาะตัวที่สัมผสได้ว่า แค่ไหน "พอ" แค่ไหน "ไม่พอ" พลาดก็มือด้วนอย่างกับหลวงพี่สำราญนั่นแหละ
ไฟเพนียงโชว์คั่นเวลาเป็นระยะ
แต่ละทีมจะจุดตะไล 4 ตัว "มือจุด" 1 คน และคนส่งตะไลอีก 1 คน โดยมีเกณฑ์การตัดสินด้วยคะแนนดังนี้คือ
1. ตะไล ติดในบ่วงไม่น้อยกว่า 3 วินาที จะได้คะแนน 3 คะแนน
2. ตะไล ติดในบ่วงไม่ถึง 3 นาที ได้คะแนน 2 คะแนน
3. ตะไล เฉี่ยวบ่วงหรือโดนส่วนใดส่วนหนึ่งของบ่วง ได้ 1 คะแนน
กรณีตะไลของคณะใดแตกติดต่อกัน 2 ลูก กรรมการจะตัดสิทธิ์ห้ามทำการแข่งขันต่อ ส่วนกรณีมีคะแนนเท่ากันให้ทำการแข่งขันต่ออีก 2 ลูก หากยังมีคะแนนเท่ากัน คณะกรรมการจะใช้วิธีจับฉลากหาผู้ชนะเลิศ โดยผลการตัดสินของคณะกรรมการเป็นที่สิ้นสุด
ดูเหมือนว่าไม่ยาก แต่...อาจพลาดเป้าได้ง่ายๆ
การแข่งขันยังไม่เริ่มขึ้น แต่ท่านนายกเอได้ทำการจุดตะไลเปิดการแข่งขัน ปรากฎผลว่า ตะไลของนายกไม่เข้าเป้าสักลูกเดียว แต่ได้รับแรงเชียร์จากพี่น้องชาวบางตะไนย์สนั่น การแข่งขันเริ่มขึ้น ทีมที่หนึ่งถึงทีมที่เจ็ด มีเข้าบ่วงบ้าง ไม่เข้าบ่วงบ้าง แต่มีอยู่รายหนึ่งเป็นเด็กชายอายุสัก 13 ปี จุดตะไลแล้วปล่อยตะไลแม่นมาก เข้าบ่วงถึง 2 ลูก บางทีมจุดตะไลไม่เข้าเลย บางทีมเข้าบ้าง เฉี่ยวบ่วงบ้าง ก็ได้คะแนนไปตามกติกา สลับไปกับการจุดลูกหนูโชว์ความยิ่งใหญ่ของแรงขับที่เห็น ในขณะเดียวกันก็มีการจุดๆไฟเพนียงให้เห็นถึงความสวยงามและภูมิปัญญาของชาวรามัญ
แม่นอย่างนี้ ได้ 3 คะแนน
ตะไลบางตัวดื้อมาก จุดแล้ววางให้พุ่งทะยานขึ้นสู่เป้าหมาย คือบ่วงหรือสุ่มไก่ที่แขวนไว้ กลับวิ่งเข้าหาพี่น้องที่ห้อมล้อมดูกันรอบสนาม ได้เฮและก็ได้วิ่งหนีกันจ้าละหวั่น เป็นที่สนุกสนานและเสี่ยวๆผสมไปด้วย ตะไลวิ่งไปชนหลังคาโรงรถแล้วก็วิ่งฉวัดเฉวียนไปในหมู่ท่านผู้ชม จนหลวงพี่สำราญล้อว่า จะไปอุ่นอาหารมั้ง
วุ๊ย..ไม่น่าพลาดเล้ย เดินจากอย่างมาดมั่น อิอิ
ผมเคยเห็นตะไลที่ใช้จุดในงานฌาปนกิจศพของยายและของงานใหญ่ๆทั่วไป แต่ด็แล้วเป็นตะไลที่ปล่อยเพื่อส่งวิญญาณผู้เสียชีวิต หรือก็อาจจะเป็นสัญญาณเตือนว่า เทวดา ได้เวลาลงมารับดวงวิญาณของผู้วายชนย์ขึ้นไปสู่สรวงสวรรค์ด้วย แต่ถ้าพญายมลงมารับไปละก้อ ท่าจะได้ไปนรกแทนสวรรค์ ซึ่งก็คงอยู่ที่บาปบุญของผู้นั้น
ตะไลไม่เข้าเป้าแต่จะเข้าหม้อแกงโรงเลี้ยงอาหาร และทางเข้างาน
เมื่อมาเห็นการละเล่นของชาวรามัญบางตะไนย์ในครั้งนี้ ต้องขอบคุณคุณไตรเทพ ไกรงู จาก นสพ.คมชัดลึก หนึ่งในนักข่าวชาวรามัญผู้ขยันหมั่นเพียร คณะกรรมการของ อบต.บางตะไนย์ และที่ขาดไม่ได้ก็คือหลวงพี่สำราญ ผู้รับงานการส่งเสริมวัฒนธรรมประเพณีของชาวรามัญอย่างเข้มแข็ง ประการสำคัญท่านพากษ์ได้สนุกสนานเหลือรับประทานจริงๆ
มือวางตะไลมือฉมัง
ไฟเพนียงขึ้นและกำลังตกงดงาม
จุดตะไลแล้ว"วาง"ลอดบ่วง? พระปรางค์วัดป่าเลไลย์ใกล้ๆอบต.บางตะไนย์
ชนบ่วงได้ 1 คะแนนจ้ะ อย่างนี้โบ๋เบ๋
ลูกหนูโชว์พลัง ไฟเป็นฝอยทอง..อร่ามเรือง