หลวงพระบางตอน 5
ไหว้พระธาตุหมากโมและพระธาตุพูสี
พระธาตุคู่บ้านคู่เมืองหลวงพระบาง
โดยธงชัย เปาอินทร์ เรื่อง-ภาพ
แหล่งท่องเที่ยวแรกที่ได้รับความนิยมมากคือ การได้ไปกราบไหว้สิ่งศักดิ์สิทธิ์คู่บ้านคู่เมืองหลวงพระบาง นั่นคือ ไหว้พระธาตุหมากโมและพระธาตุพูสี ซึ่งตั้งอยู่ทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ของหลวงพระบาง หลวงพระบางนี่เดิมเรียกว่าเมืองเชียงทอง ต่อมาเปลี่ยนชื่อเป็นหลวงพระบาง มีอดีตเป็นราชธานีของอาณาจักรล้านช้าง
ด้วยว่าประเทศลาวนั้นแบ่งราชธานีออกเป็น 3 ราชธานีคือ หลวงพระบางเวียงจันท์ และจำปาสัก จึงทำให้มีราชวงศ์ปกครองราชธานีทั้งสามอย่างเป็นอิสระต่อกันและกัน
อุโบสถทรงไตลื้อวัดวิชุนราช
ปีพ.ศ.2046 สมัยพระเจ้าวิชุนราช ได้ทรงสร้างวัดวิชุนราชขึ้นเพื่อประดิษฐาน "พระบาง" ซึ่งได้นิมนต์มาจากเมืองเวียงคำ วิหารหรืออุโบสถที่ประดิษฐานในวัดวิชุนราชนั้นก่อสร้างตามสถาปัตยกรรมไตลื้อเช่นเดียวกับไตลื้อในสิบสองปันนา โดยมีจุดเด่นของอุโบสถอยู่ที่คอชั้นสองของโครงหลังคา "ยกระดับ" สูงขึ้นไป จึงทำให้มองดูโดดเด่น งดงามตามศิลปะของไตลื้อโดยแท้ ประดับด้วยช่อฟ้าใบระกา แต่ตรงกลางหลังคาประดับด้วย "ปราสาทเฟื้อง"
ปราสาทเฟื้องบนอุโบสถวัดวิชุนราช
รศ.วัฒนาพร เขื่อนสุวรรณ อดีตศิษย์เก่ามหาวิทยาลัยศิลปากร ให้ความรู้แก่ผมว่า ปราสาทเฟื้องนั้นเป็นปราสาทย่อรูป 7 ชั้น สร้างขึ้นเพื่อตกแต่งหลังคาวิหารหรืออุโบสถของอารมต่างๆ ปรากฎให้เห็นมากทางภาคเหนือ-ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ของประเทศไทย และในประเทศลาวอันเป็นศิลปะสถาปัตยกรรมไตลื้อหรือล้านนา เปรียบประดุจเขาพระสุเมรุ หรือเขาสัตตบริภัณฑ์
หน้าต่างลูกมะหวดและจำหลักรามเกียรติ
ส่วนหน้าต่างของวัดวิชุนราชเป็นหน้าต่างลูกมะหวด อันเป็นไม้กลึงกลมดังในภาพ หรือเช่นที่ปราสาทพนมรุ้ง ปราสาทหินพิมาย หรือนครวัด นครธม อิทธิพลศิลปะขอมโบราณ หน้าต่างลูกมะหวดนั้นมีอยู่ 3 รูปแบบคือ บานเปิดธรรมดา แบบฝาไหล และลูกมะหวด ประตูไม้ของอุโบสถวัดวิชุนราชเป็นลวดลายแกะสลักที่เรียกว่า ลายก้านขีด หรือพันธุ์พฤกษา แต้มสีทองเหลืองอร่ามงามตายิ่งนัก
ลวดลายพฤกษาพันธุ์บานประตู
ในอุโบสถวัดวิชุนราชประดิษฐานพระประธานก่ออิฐถือปูนองค์ใหญ่ที่สุดในประเทศลาว ศิลปะล้านนา ลงรักปิดทองงดงาม พระบริวารมีทั้งพระทองสัมฤทธิ์ และพระแกะสลักจากไม้ ซึ่งเป็นอีกหนึ่งศิลปะของชาวไทยเหนือหรือชาวลาว หรือชาวไตลื้อ มองดูสายพระเนตรที่ทอดลงต่ำดั่งหนึ่งจะทรงพระเมตตาต่อสัตว์ผู้ยากทั้งหลาย
พระประธานในอุโบสถวัดวิชุนราชองค์ใหญ่ที่สุดในหลวงพระบาง
ด้านทิศตะวันออกของอุโบสถประดิษฐานพระธาตุหมากโม อันเป็นพระธาตุรูปโอคว่ำ สร้างขึ้นด้วยดำริของพระนางพันตืนเชียง พระมเหสีของพระเจ้าวิชุนราช ในปีพ.ศ.2057 ด้วยรูปทรงของพระธาตุคล้ายแตงโม จึงทำให้ชาวลาวเรียกว่าพรระธาตุหมากโม บนยอดพระธาตุเป็นเปลวสุริยาคล้ายกับศิลปะสุโขทัย คล้ายกับมุ่ยมวยพระเกศาขององค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้า บนชั้นสองของพระธาตุมีปูนปั้นรูปดอกบัวอยู่สี่มุมของพระธาตุ
นักท่องเที่ยวนิยมถ่ายรูปเป็นที่ระลึกหน้าพระธาตุหมากโม
กราบไหว้พระธาตุหมากโมกันจนฉ่ำใจแล้วก็เดินทางไปยังวัดพระธาตุพูสี อันเป็นพระธาตุที่สร้างอยู่บนยอดเขาสูง 150 เมตร มีขั้นบันไดให้ไต่ขึ้นด้วยพลังศรัทธาถึง 328 ขั้น แต่เมื่อขึ้นไปถึงแล้วจะได้ความสมประสงค์ถึงสามประการคือ ได้กราบไหว้พระธาตุพูสีที่ก่อสร้างรูปบัวเหลี่ยมลงรักปิดทองเหลืองอร่ามตา ประดับด้วยยอดฉัตรทองสัมฤทธิ์ 7 ชั้น สูงถึง 21 เมตร ได้เห็นแม่น้ำโขง และแม่น้ำคานไหลผ่านตัวเมืองหลวงพระบาง วิวทิวทัศน์งดงามมาก เป็นจุดชมเมืองได้ชมพระอาทิตย์ตกดินของเมืองหลวงพระบาง และได้ทดสองพละงศรัทธาและกำลังของตัวท่านเอง
พระธาตุพูสีสถิตย์อยู่สูง 328 ขั้นบันได
พระธาตุหมากโม
วิวทิวทัศน์มองจากพระธาตุพูสี
ดอกบัวรายล้อมรอบต้นโพธิ์วัดวิชุนราช
328 ขั้นขึ้นพระธาตุพูสี
บายศรีบูชาและพระเครื่องวัดวิชุนราช
ความงดงามอลังการบานประตูวัดวิชุนราช
อุโบสถเชิงดอยวัดพระธาตุพูสี