ศาลยายหอม

ตำนานนิทานพื้นบ้านจริงหรือเท็จ

โดยธงชัย เปาอินทร์ เรื่อง-ภาพ

             ตอนเด็กนั่งดูหนังกลางแปลงลานวัดหน้าบ้าน เป็นจอหนัง 16 มม.ฉายโดยหน่วยโฆษณาขายยายี่ห้อหนึ่ง จำได้เพียงว่ามียาถ่ายพญาธิตัวตืด หนังเรื่องที่ฉายเรื่องพระยากงพระยาพาน เรื่องสั้นๆเป็นอย่างนี้ 

             พระยากงเจ้าผู้ครองเมืองกาญจนบุรี มีพระมเหสีเลอโฉม(เมียกษัตริย์ต้องสวยเสมอ )กำลังตั้งพระครรภ์ สมัยนั้นไม่มีอุลตราซาวน์ แต่มีโหราจารย์ผู้ปราชญ์เปรื่อง ทำนายได้ว่า พระมเหสีจะคลอดพระราชโอรสแน่นอน พระยากงทรงดีพระราชหฤทัยยิ่ง แต่แล้วโหราจารย์ได้ถวายบังคมต่อว่า  พระราชโอรสพระองค์นี้บุญบารมีกล้าแกร่ง ตามดวงชะตาแล้วจะทำการปิตุฆาต(ฆ่าบิดา) พระราชาได้ฟังดังนั้นก็ทรงวิตกกังวลใจ

             ครั้นพระมเหสีคลอดพระราชโอรส พระยากงได้ให้ข้าราชบริพารใช้พานทองรองรับตามประเพณี แต่พระนลาฎกระทบใส่ขอบพานทองจนบุบเป็นรอย ในขณะเดียวกัน พระนลาฎของพระโอรสก็ทรงเป็นรอยแผลเช่นกัน พระยากงซึ่งทรงกังวลพระทัยเรื่องปิตุฆาตอยู่ก่อนแล้ว ก็ทรงวิตกว่า พระราชโอรสพระองค์นี้บุญบารมีแรงกล้าจนพานทองบุบเป็นรอย พระองค์จึงตัดสินพระทัยว่าให้ประหารชีวิตพระราชโอรสองค์นี้เสีย 

             พระมเหสีทรงสงสารพระราชโอรสจึงลักลอบพาไปให้ยายหอมคนเลี้ยงเป็ดช่วยเลี้ยงไว้ให้ด้วย  ยายหอมเลี้ยงพระราชโอรสจนเติบใหญ่ จึงนำไปฝากพระอาจารย์ให้เรียนวิชาคาถาอาคมจนแกร่งกล้า  แล้วน้ำไปถวายให้เจ้าเมืองราชบุรีทรงชุบเลี้ยงเป็นราชบุตรบุญธรรม เจ้าเมืองราชบุรีทรงโปรดพระราชโอรสบุญธรรมมาก มอบหมายราชการงานเมืองแทนพระองค์ วันหนึ่งทรงปรารภกับพระบิดาบุญธรรมว่าเหตุใดจึงต้องส่งดอกไม้เงินดอกไม้ทองไปถวายเจ้าเมืองกาญจนบุรี ในเมื่อเมืองเราก็เจริญรุ่งเรื่องไม่ต่างกัน  จึงขอ”งดส่ง”

ศาลเจ้ายายหอมวัดดอนยายหอม

              พระยากง เจ้าเมืองกาญจนบุรีจึงยกทัพมาประชิดเมืองราชบุรี เจ้าเมืองราชบุรีจึงให้พระราชโอรสบุญธรรมออกต่อสู้ พระยากงสู้ไม่ได้ถูกตัดคอขาดกระเด็น แล้วบุกไปยึดเมืองกาญจนบุรี ครั้นยึดเมืองได้แล้วก็คิดจะเอาพระมเหสีของพระยากงทำเมียเสีย แต่เกิดนิมิตให้แมวแม่ลูกอ่อนครอกหนึ่งนอนขวางบันไดอยู่  แล้วแม่แมวก็พูดขึ้นว่า "ดูซิ ลูกจะเอาแม่ทำเมีย" ครั้นพระราชโอรสได้ยินดังนั้นจึงเอะใจ แล้วอธิฐาณว่า หากพระมเหสีเป็นพระราชมารดาของพระองค์แล้วก็ขอให้น้ำนมไหลออกมาทั้งสองข้าง 

               อภินิหารบันดาลให้ นมของพระมเหสีไหลออกมาทั้งสองข้างประจักษ์แจ้งแดงแจ๋ พระมเหสีจึงขอดูที่พระนลาฎของพระโอรสบุญธรรมเจ้าเมืองราชบุรี จึงได้เห็นแผลเป็นที่เคยมีอยู่ พระมเหสีทรงดีพระทัยยิ่ง แล้วเล่าแจ้งแถลงไขให้พระโอรสได้รู้ว่าเกิดอะไรขึ้น   พระราชโอรสเมื่อทราบความเช่นนั้นก็โกรธยายหอมยิ่งนัก จึงสั่งให้ตัดหัวยายหอมแม่บุญธรรมที่เลี้ยงดูพระองค์มา ตายตามไปอีกคนหนึ่ง ทำให้พระองค์ต้องกลายเป็นปิตุฆาต

              เรื่องราวของพระยาพานก็จบลงที่ต้องสร้างเจดีย์สูงเท่านกเขาเหินเพื่อไถ่โทษ องค์ที่หนึ่งคือพระปฐมเจดีย์ถวายแด่พระยากง ส่วนเจดีย์พระประโทนอุทิศให้แม่บุญธรรมที่เลี้ยงตนมา ยายหอมคนเลี้ยงเป็ด วันนี้ ศาลยายหอมอยู่ในบริเวณวัดดอนยายหอม ผมนั่งดูไปก็ใช้ท่อนแขนปาดขี้มูกที่ไหล เพราะร้องไห้สงสารยายหอม

              ไปกราบไหว้ได้โชคดีๆ แล้วก็ไปแก้บนหรืออุทิศบุญกุศลให้ยายหอมด้วยเป็ด ก๊าบ ก๊าบ ก๊าบ