ดอกไม้เทศและดอกไม้ไทย
ต้น 66. คาร์เนชัน
โดย ธงชัย เปาอินทร์ เรื่อง-ภาพ
ชื่อสามัญ Carnation ผีเสื้อ
ชื่อวิทยาศาสตร์ Dianthus caryophyllus L.
ชื่อวงศ์ CARYOPHYLLACEAE
ถิ่นกำเนิดและการกระจายพันธุ์
ในต่างประเทศ พบแถบเมดิเตอร์เรเนียน ยุโรปตอนใต้
ในประเทศไทย ปัจจุบันนี้กระจายพันธุ์ไปทั่วโลก ด้วยการผสมพันธุ์ใหม่ๆที่สวยงามและเหมาะสมกับพื้นที่ปลูกนั้นๆอย่างกว้างขวาง ในประเทศไทยพบว่านำไปปลูกในพื้นที่สูง900-1600 เมตรจากระดับน้ำทะเลปานกลาง มีภูมิอากาศหนาวเย็น
สถานภาพ เป็นพืชต่างถิ่นกำเนิด นำเข้ามาปลูกประดับ
ลักษณะประจำพันธ์
ต้น ไม้ดอกอายุสั้น 1-2 ปี พุ่มสูง 60-90 ซม. ลำต้นแตกกิ่งก้าน แต่ละปล้องมีปมใหญ่กว่าลำต้น มีนวลขาวตามลำต้นทั่วไป ลำต้นสีเขียวนวลๆ
ใบ ใบเดี่ยวออกตรงข้ามแบบสลับตั้งฉากกัน ใบรูปขอบขนานเรียวยาว ปลายใบแหลม เส้นกลางใบเป็นร่องลึก ใบสีเขียวเข้มอมฟ้า โคนใบที่หุ้มข้อโป่งพองเล็กน้อย
ดอก มีทั้งชนิดดอกเดี่ยวและดอกช้อน .ช่อดอกยาว 30-60 ซม. ดอกแบบช่อกระจุกแน่น กลีบรองดอกสีเขียว รูปถ้วย ปลายแหลมเป็นติ่ง กลีบดอกซ้อนฟู ขนาด 3-9 ซม. ขอบกลีบหยักเป็นแฉก ดอกมีกลิ่นหอมคล้ายกานพลู มีสีขาว ชมพู เหลือง ส้ม แดง และขลิบขอบสีต่าง ๆ ดอกบานเต็มที่กว้าง 4-5 ซม.
ผล มีเมล็ดขนาดใหญ่ 450 เมล็ด/กรัม แบน กลมรี สีดำ
สภาพพื้นที่เหมาะสมและการขยายพันธุ์
ชอบดินร่วนระบายน้ำดี อินทรียวัตถุสมบูรณ์ มีความเป็นกรดด่าง 6-7 ปริมาณน้ำปานกลาง แสงแดดเต็มวัน ถ้ากลางวันยาวจะออกดอกเร็วกว่ากลางวันสั้น อุณหภูมิกลางวันระหว่าง 0-25 องศาเซลเซียส แต่ถ้า 18.3 องศาเซลเซียสจะได้ดอกคาร์เนชั่นดีที่สุด อุณหภูมิกลางคืนระหว่าง 10-15 องศาเซลเซียส แต่ถ้าอุณหภูมิกลางคืน 10 องศาจะได้ดอกที่มีคุณภาพดีที่สุด ความสูงจากระดับน้ำทะเลปานกลาง 800-1,200 เมตร
นิยมใช้วิธีปักชำกิ่งหรือต้น ตัดยาว 10 ซม.โดยมีข้ออย่างน้อย 2 ข้อ การปักชำนิยมใช้กรณีปลูกเพื่อการตัดดอก ซึ่งใช้เวลาตั้งแต่ปักชำจนปลูกแล้วออกดอก 100 วัน ส่วนการปลูกเป็นไม้ประดับลงแปลงใช้วิธีเพาะเมล็ดในกระบะเพาะ โดยกลบเมล็ดบาง ๆ เมล็ดงอกภายใน 5-13 วัน ย้ายปลูกอายุ 15 วัน เวลาเพาะ-ออกดอก 120 วัน และการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อ
บันทึกการถ่ายภาพและเขียน
เป็นดอกไม้ขนาดใหญ่ ถ่ายรูปได้ง่าย ถ่ายให้สวยได้ตามปรารถนา เป็นดอกไม้มีประโยชน์หลายด้าน ปลูกแล้วสามารถขยายพันธุ์ด้วยการตักกิ่งปักชำได้ง่ายๆ ใช้ประโยชน์ได้ดังนี้คือ
1.ปลูกเป็นไม้ประดับ ส่วนใหญ่ปลุกประดับในรีสอร์ต แต่งในโรงแรม บ้านพักตากอากาศส่วนตัว ซึ่งอยู่บนที่สูงอากาศเย็น ปลูกได้ตลอดปี ให้สีสันได้หลายหลาก นิยมปลูกลงแปลงรูปแบบต่างๆ
2.ปลูกเป็นไม้ตัดดอก นิยมปลูกจากกิ่งปักชำ ควรอยู่ในโรงเรือนหรือกรีนเฮ้าส์ หลังคาสูง 3.5-4 เมตร พยุงลำต้นด้วยการขึงตาข่ายหรือปักไม้ไผ่มัดเชือก
3.ปลูกเป็นเครื่องหอมและสมุนไพร ดอกใช้แต่งกลิ่นเหล้าและไวน์ให้หอม มีกลิ่นเครื่องเทศ รสเผ็ดเล็กน้อย กระตุ้นประสาทและบำรุงหัวใจ กลีบดอกผสมในสลัดผักกินได้