สิมวัดแจ้ง

“พรหมพร  พานิชกิจ”

            สิม หรือ พัทธสีมา หมายถึง สถานที่ไว้ทำพิธีต่าง ๆ ของชาวพุทธอีสาน

หรือคนทั่วไปเรียกว่า โบสถ์

            สิม เป็นคำลาว ดังนั้นโบสถ์ที่เรียกสิมส่วนใหญ่ในปัจจุบันจึงเป็นอาคารศิลปะลาว  ทรงคุณค่า  ในแถบอีสานมีสิมกระจัดกระจายตามเมือง หรือหมู่บ้านที่มีประวัติสืบทอดมาจากยุคก่อนที่วัฒนธรรมลาวเผยแผ่สู่อีสาน

                                                           สิมวัดแจ้ง

สิม หรือ โบสถ์ในสมัยใหม่มักเป็นศิลปะร่วมสมัย  แบบศิลปะไทย  หรือผสมผสาน  หลายแห่งดูหรูหราอลังการ มีหลังคาซับซ้อน มีประตูหน้า ประตูหลัง และหน้าต่างมากมาย เป็นความนิยมตามยุคสมัย  บางแห่งสร้างเป็นรูปเรือบรรทุกสิมไว้ทั้งหลัง  ดูคล้ายเป็นสัญญลักณ์ว่า  แม้น้ำท่วมโลก   เรือก็จะพาสิมล่องลอยโอบอุ้มพระศาสนาเอาไว้กระนั้น

เช่น โบสถ์ วัดหลวงปู่มี  เป็นต้น

 แต่สิมแบบดั้งเดิม ศิลปะลาว  สร้างเป็นอาคารเล็ก ๆ ขนาดพอที่พระจะเข้าไปทำสังฆกรรมภายใน มีประตูทางเข้าเพียงทางเดียว สมถะเรียบง่ายเข้ากับศาสนาพุทธและชีวิตไทยพื้นบ้านอีสานไทยทั่วไป

สิมวัดแจ้ง ตั้งอยู่ที่วัดแจ้ง ตำบลในเมือง อำเภอเมือง จังหวัดอุบลราชธานี สร้างขึ้นเมื่อประมาณ พ.ศ ๒๔๓๑ โดยเจ้าราชบุตร หนึ่งในอาญาสี่ผู้ปกครองเมืองอุบลยุคนั้น  เป็นผู้ริเริ่มสร้าง

สิมวัดแจ้งนี้เป็นโบสถ์ลักษณะเก่าแก่ของคนอีสาน ที่ค่อนข้างสมบูรณ์เมื่อเทียบกับสิมวัดอื่น ๆ ยุคเดียวกัน  เป็นสถาปัตยกรรมแบบไทยอีสาน เป็นสิมทึบ ก่อด้วยอิฐขนาดสามห้อง กว้าง ๖ เมตร ยาว ๑๕ เมตร สูง ๑๐ เมตร หันหน้าไปทางทิศตะวันออก หลังคาชั้นเดียว มุงด้วยกระเบื้องดินเผาทรงจั่วสูงมีปีกนกสองข้าง

  เสาด้านหน้าเป็นเสาไม้กลมสี่ต้น ลายไม้แกะสลักเป็นรูปรวงผึ้งลายดอกบัว หน้าบันแกะสลักเป็นรูปช้างเอราวัณอยู่กลางระหว่างคชสีห์สองตัว

 คันทวย และหางหงส์เป็นรูปหัวพญานาค

มีประตูทางเข้าทางเดียว หน้าต่างด้านข้างสามบาน กรอบหน้าต่างเป็นรังผึ้งย้อยลงมา    ส่วนกรอบล่างเป็นรูปกรงสลักลายเช่นเดียวกัน    บนสุดยอดแหลมเป็นรูปพระอินทร์ทรงช้างเอราวัณ    แต่ปัจจุบันสูญหายไปแล้ว   ส่วนล่างลงมาแกะเป็นดอกพุดตานทำเป็นชิ้น ๆ แล้วนำไปปะติด 

มีบันไดขึ้นด้านหน้าบันไดเดียว ราวบันไดปั้นปูนเป็นรูปจระเข้สองตัว เหหัวลงมา  มีลักษณะกบดาน เพื่อคอยเฝ้าพิทักษ์รักษา

สิมวัดแจ้งมีการบูรณะถึง ๓ ครั้ง คือเมื่อ พ.ศ. ๒๔๙๕, ๒๕๑๓ และ๒๕๒๗ตามลำดับ โดยครั้งสุดท้ายกรมศิลปากรทำการบูรณะที่จะอนุรักษ์สภาพเก่าของสิมไว้ และถึงแม้จะมีการบูรณะถึง ๓ ครั้ง แต่ก็ยังพยายามคงสภาพเดิมไว้ให้มากที่สุด

 ดังนั้นสิมวัดแจ้งจึงเป็นสถานที่มีคุณค่าอีกแห่งหนึ่งในจังหวัดอุบลราชธานี จนได้รับเกียรติบัตรในงาน นิทรรศการ “สถาปนิก๓๐” จากสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาสยามบรมราชกุมารี

                                                    คันทวยงดงาม

วัดแจ้งตั้งอยู่ใจกลางเมืองอุบลราชธานี  แต่สภาพโดยรอบยังมีต้นไม้ร่มครึ้มให้ร่มเงา  เย็นสบายแก่ผู้มาเยือน  สิมหลังน้อยนี้ซ่อนตัวอยู่ในหมู่แมกไม้  คล้ายจะเจียมเนื้อเจียมตัวในความเล็กน้อยแห่งตน  มีแต่ผู้คนที่รู้ค่าเท่านั้นเดินทางมาชื่นชม  ในงานศิลปะอันสืบเนื่องจากศรัทธาในพุทธศาสนามาแต่บรรพบุรุษ

หากมีเวลาแวะเมืองอุบลขอเชิญไปยลความงามสมถะในแมกไม้ใจกลางเมืองก่อนสัก ๑๐ นาทีนะคะ  อยู่ไม่ห่างจากสนามบินเท่าไหร่หรอกน่า  เสียเวลาเดินทางนิดหน่อยเอง

QQQQQ