นกกาน้ำเล็ก นักดำน้ำไล่จับปลากิน แปลก!!
โดย ธงชัย เปาอินทร์ เรื่องและภาพ
มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ กำแพงแสน นครปฐม มีพื้นที่กว้างใหญ่ไพศาลถึง 8,000 ไร่เศษ แผนแม่บทกำหนดให้พื้นที่แต่ละส่วนใช้ประโยชน์ในแต่ละภาควิชา แต่ละคณะ บางส่วนเป็นแปลงสาธิต ฝึกงานของนิสิตนักศึกษา แต่มีบางส่วนกำหนดด้วยแผนให้เป็นคูน้ำรองรับและเก็บไว้ใช้ แน่นอนว่าหนองน้ำและคูน้ำเหล่านั้นมิใช่ใช้เพื่อมนุษย์เพียงอย่างเดียว แต่นก ปลา ผีเสื้อ วรนุช ฯลฯ ล้วนได้เข้ามาใช้ประโยชน์ทั้งสิ้น ถ้าเติมแต่งด้วยดอกไม้และสิ่งก่อสร้างเก๋ๆอีกนิด เยี่ยมเลย ที่นี่จะกลายเป็นแดนสวรรค์เพื่อการพักผ่อนหย่อนใจ
นกกาน้ำเล็ก
ทุกช่วงเย็น 16.20 น. ผมคล้องคอด้วยกล้องดิจิตอลขนาดเล็กและเบา แต่กำลัง "ซูม" 24 เท่า แล้วเดินข้ามจากร้านค้าของครอบครัว ไปในห้วงมหรรณพของมหาวิทยาลัย เพื่อเดินเลาะเลียบไปตามถนนที่ถูกตัดแต่งไว้อย่างสวยงาม เงียบ สงบ และเต็มไปด้วยนกที่แอบซุ่มหากินอยู่ตามบึงน้ำเช่น นกกาน้ำเล็ก นกกระยาง นกกระแตแต้แว้ด นกกระจาบ นกเป็ดน้ำ นกเป็ดแดง นกปากห่าง นกกระแวนหางแฉก ส่วนหางบ่วงไม่เคยพบ และก็ยังไม่พบนกกระทุงสักที
ผมต้องระมัดระวังระหว่างเดินไปบนถนนดินลูกรัง ใกล้หนองน้ำและคูคลองยิ่งต้องย่องๆ ไม่ให้เกิดเสียงดัง และถ้าพบเห็นนกชนิดไหนๆ ก็พยายามที่จะเก็บภาพไว้ในไฟล์ให้ได้ ผมเดินไปที่สถานีวิจัยประมง มีบ่อน้ำเลี้ยงหรือเพาะพันธุ์ปลาเพื่อการทดลองมากมายหลายบ่อ ผมเห็นนกสีดำขนาดเล็กยืนเกาะอยู่บนตอไม้ไผ่ และบางทีก็เกาะอยู่บนราวไม้ ได้รูปถ่ายมามากพอควร เช่น นกกาน้ำเล็กสีดำกำลังเกาะอยู่ นกกาน้ำเล็กกำลังกางปีกตากแดดให้ปีกแห้ง
นกกาน้ำเล็กมีเท้าเหมือนเป็ด ใช้ว่ายน้ำได้ดี
ผมพลาดจังหวะที่เขาบินถลาลงในน้ำแล้วไล่จับปลากิน แต่ก็เห็นเขาว่ายลอยอยู่ในน้ำ โผล่แต่หัวกับคอเหนือน้ำ ผมพยายามไปเฝ้าหลายแห่งและหลายครั้งก็ไม่ทันได้ภาพที่เขากำลังบินถลาลงมุดน้ำหรือลอยคอในน้ำสักที โคตรเซ็งเลย
ภาพที่ได้จึงมีเพียงที่ได้ถ่ายมาให้เห็นนี่แหละครับ นกกระยางสีขาวยืนนิ่งในน้ำท่วมขังเพื่อรอจังหวะจับเหยื่อคือกุ้ง ปู ปลา ตัวเล็กๆกินเป็นอาหาร แต่เจ้านกกาน้ำเล็กสีดำมะเมื่อมตัวนี้ เขายืนนิ่งบนคบที่เกาะแต่กลับพุ่งลงน้ำว่ายไล่จับปลากิน เป็นพฤติกรรมเฉพาะของเจ้านกกาน้ำเล็กเลยทีเดียว ปลาที่เขากินก็จำพวกปลาเล็กๆเช่นปลาตะเพียน ปลาซิว ปลาขาว ฯลฯ
พลันผมนึกถึงสารคดีจีนที่ชาวประมงเลี้ยงนกกาน้ำใหญ่จนเชื่อง แล้วใช้เชือกผูกคอไว้ส่วนหนึ่งเพื่อว่า เมื่อนกบินลงไปจับปลามาได้ ปลาจะติดคอแค่เชือกรัด แล้วก็คายปลาออกมาให้กับเจ้านาย ภาพที่เห็นกลายเป็นทรัพยากรท่องเที่ยวที่น่ารักและน่าชม ดังไปทั่วโลก
ในบ้านเรายังไม่มีใครเลี้ยงนกกาน้ำเล็กและใหญ่เพื่อการจับปลาเลยสักแห่ง แต่คนไทยก็เก่งที่ทำเรือผีหลอกจับปลาได้ง่ายๆ และหรืออีกหลากหลายวิธีการ
นกกาน้ำเล็กมีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Microcarbo niger Vieillot,1817 ชื่อพ้อง Phalacrocorax niger อยู่ในวงศ์ PHALACROCORACIDAE มีชื่อสามัญว่า Little Cormorant หรือ Javanese Cormorant ในประเทศไทยพบนกกาน้ำ 3 ชนิดคือ นกกาน้ำเล็ก นกกาน้ำปากยาว และนกกาน้ำใหญ่ แหล่งที่พบส่วนใหญ่ใกล้แหล่งน้ำทั่วไป ตั้งแต่บนบกจรดชายหาด นกกาน้ำเล็กพบได้ง่ายและพบมากที่สุด ผสมพันธุ์ช่วงเดือน กค.-มิย. ส่วนอีกสองชนิดนั้น ถ้าผมพบเมื่อไรผมก็จะนำรูปภาพมาฝากนะครับ
นกใน ม.เกษตร กำแพงแสน ยังพบอีกมากมายหลายชนิด แล้วจะเล่าให้ฟังทีละตัวๆ ช้าๆนะครับ คนทำเว็บนี้แก่เลี้ยว เอ้ย แก่แล้ว