ธาตุริมทางกลางป่าเขา อะไรกันหรือ โดยป่าน ศรนารายณ์ เรื่อง-ภาพ-ธงชัย เปาอินทร์

ธาตุริมทางกลางป่าเขา อะไรกันหรือ 

โดยป่าน ศรนารายณ์ เรื่อง-ภาพ-ธงชัย เปาอินทร์

                 การเดินทางด้วยรถยนต์จากเวียงจันทน์เพื่อไปยังหลวงพระบางนั้น มีเพียงเส้นทางเดียวที่ต้องผ่านเมืองวังเวียงและเมืองนี้แหละที่นักเดินทางต้องหยุดพักแรม 1 คืน เช่นเดียวกับเส้นทางรถยนต์ที่ไปจากเชียงใหม่เพื่อไปยังแม่ฮ่องสอน ก็ต้องผ่านเมืองปายและต้องพัก 1 คืน 

                 การเดินทางสองเส้นสองประเทศนี้มีทัศนียภาพสองฝั่งทางสวยงามมากไม่แพ้กัน แต่มีเพียงอย่างเดียวที่แตกต่างกันมาก ความแตกต่างนั้นอยู่ที่ "ธาตุ" ริมทางที่เห็นสองฝั่งถนนในประเทศลาว บางจุดพบว่ามีหลายธาตุเรียงรายกันไป บางจุดทีเพียงธาตุเดียว แต่ธาตุของลาวนั้นแท้จริงเหมือนเจดีย์เล็กๆที่พี่น้องชาวไทยพุทธมักสร้างไว้ที่วัด เพื่อบรรจุอัฐิหรือกระดูกของญาติพี่น้องที่เสียชีวิตและฌาปนกิจแล้ว 

ธาตุของพี่น้องลาวตั้งอยู่ริมทางทั่วไป     

            แต่ธาตุที่เห็นริมถนนจากเวียงจันทน์ไปยังวังเวียงและหลวงพระบางนั้น เป็นธาตุเหมือนกับเจดีย์บ้านเราที่ซึ่งพี่น้องบรรจุธาตุหรือกระดูกที่เก็บมาจากการฌาปนกิจแล้ว นำไปบรรจุในธาตุเช่นเดียวกับพี่น้องฝั่งไทยไว้วัด แต่ว่าพี่น้องฝั่งลาวเขาไม่ได้นำธาตุเหล่านั้นไปไว้ที่วัด หากแต่ตั้งไว้ดังภาพที่เห็น 

                 ไกด์ลาว ไก่คำ ไข่คำพิทูน เล่าให้หายข้องใจว่า คนลาวนั้นเมื่อมีญาติพี่น้องเสียชีวิต ฌาปนกิจแล้วจะไม่เก็บกระดูกเข้าบ้าน แต่จะเก็บไปบรรจุในธาตุ(เจดีย์)แล้วนำไปตั้งไว้ริมทางหรือในสวน ครั้นพอถึงปีก็จะมีการมาเปิดธาตุแล้วนำกระดูกญาติพี่น้องมาล้าง ประพรมน้ำหอม แล้วก็บรรจุไว้ในธาตุเช่นเดิม คล้ายประเพณีบังสุกุลกระดูกของพี่น้องชาวไทย 

                 "เผาแล้ว ไม่เอากระดูกเข้าบ้าน บ่ดีเจ้า"  

                  ป่านก็เลยเล่าให้ฟังว่า ถ้าเป็นธรรมเนียมคนไทยหรือคนไทยเชื้อสายจีน ถ้าเผาญาติพี่น้องแล้ว จะเก็บกระดูกส่วนหนึ่งบรรจุโกฎิ ก็เหมือนธาตุของชาวลาวแต่เป็นทองเหลือง ตะกั่ว เป็นปูน หรือโถ ปิดฝามิดชิด แล้วนำส่วนนี้ไปไว้บนหิ้งบูชาเหมือนหิ้งพระ อีกส่วนหนึ่งเรียกว่าอังคาร เป็นส่วนผงเถ้าถ่านที่เผา จะนำผ้าขาวห่อไว้ แล้วนำไปลอยลงทะเลหรือแม่น้ำที่ไหลใสเย็น ด้วยเชื่อว่าผู้เสียชีวิตและลูกหลานจะอยู่เย็นเป็นสุข  ครั้นถึงปีที่เป็นเดือนเมษายน หรือสงกรานต์ ก็จะนำกระดูกออกมาล้างแล้วประพรมน้ำหอม แล้วก็บรรจุลงในโกฎิดังเดิม เอาไปไว้รวมๆกัน นิมนต์พระมาสวดบังสุกุล แล้วก็นำกลับบ้านมาบูชาเหมือนเดิม

                  ความแตกต่างระหว่างประเพณีการเก็บกระดูกระหว่างพี่น้องลาวกับพี่น้องไทยก็แตกต่างกันด้วยประการฉะนี้ หากไปเที่ยวเมืองลาวแล้วเห็นธาตุ(เจดีย์)ตั้งอยู่ริมทางก็นั่นแหละ เรื่องนี้เลย  อย่าได้ไปทำอะไรที่แปลกๆใส่ธาตุของเขาเข้าจะเป็นเรื่อง รู้ไว้ใช่ว่า หูตากว้างไกลจ้า